اسدالله تیموری در نخستین نشست راهبردی طرح احیای مرمت و بهسازی آب بندان های شمال کشور در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، اظهار کرد: با توجه به رشد جمعیت تا سال 2050 باید سهم افزایش تولید محصولات به شدت افزایش یابد و در این میان، هر روز، با با بحران‌های زیادی رو به رو هستیم.
وی با بیان اینکه تغییر اقلیم، کم آبی، بی آبی و پدیده های ناخواسته بر اساس دستکاری انسان در اکوسیستم، موجب به وجود آمدن مخاطرات زیادی شده است، گفت: مشکل آب و بی آبی در صدر تمام مسائلی است که شاید به بهانه ای برای جنگ های فراملی و بین المللی تبدیل شود.
*سدسازی موجب فجایع زیست محیطی می شود
رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینکه حدود 60 سال بحران آب در بسیاری از کشورها، به عنوان مسائل مورد برنامه ریزی آنها قرار دارد اما در ایران تنها 15 سال است که مورد مطالعه قرار می گیرد، اظهارکرد: بر اساس مطالعات انجام شده احداث سدهای بزرگ موجب فجایع زیست محیطی می شود، با این حال هنوز در برخی مکان ها به ویژه در مازندران سدسازی در حال وقوع است.
تیموری با بیان اینکه آب بندان ها از لحاظ گیاهشناسی، بیولوژیکی، جانوری و غیره به عنوان یک بانک ژن فعال محسوب می شود که از آن غافل هستیم، تصریح کرد: آب بندان می تواند از سویی دیگر به عنوان یک جاذبه گردشگری و توریسمی مطرح شود.
*لزوم تدوین افزایش بهره وری آبندان ها در نظام کشاورزی
وی با اشاره به اینکه باید راه های افزایش بهره وری آب‌بندان ها در نظام کشاورزی را تدوین کنیم، گفت: ظرفیت ذخیره آب در آب بندان ها در مقابل با سد سازی بسیار بیشتر و هزینه ساخت آن یک پنجاهم سدسازی است.
رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با بیان اینکه هر نوع دستکاری در اکوسیستم به آن آسیب می زندو قطعا حضور آب بندان ها بدون آسیب نیست اما با منغعتی که خواهد داشت، بهتر از سدسازی خواهد بود، تصریح کرد: باید رفتار انسان با منفعت اکوسیستم ها تطبیق شود و آب بندان ها یکی از این اکوسیستم ها هستند.
تیموری با گلایه از اینکه آب بندان ها در زیر سایه سدهای ساخته شده در مازندران قربانی شدند و این نگاه باید تغییر کند، گفت: آب بندان در مازندران به عنوان یک الزام نیاز اساسی است و باید به عنوان اولویت در برنامه مسئولان باشد.
*خطرات تهدیدکننده آب بندان ها
وی بر لزوم شناسایی خطرات تهدیدکننده آب بندان ها، تصریح کرد: مردابی شدن یکی از خطراتی است که آب بندان‌ها را تهدید می کند چرا که نه تنها کیفیت آب، پوشش گیاهی و جانوری را تغییر می دهد بلکه تولید گازهای گلخانه ای و آلایندگی هوا بیشتر می شود.
رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با اشاره به اینکه ورود فاضلاب به آب بندان، یکی دیگر از تهدیدهای این سازه دست ساز است، گفت: باید برای سیستم های جمع آوری آب در آب بندان مطالعه صورت بگیرد و از تکنولوژی در این امر استفاده شود.
تیموری یکی دیگر از معایب مدیریت آب بندان را سهل انگاری در این زمینه و عدم توجه به پیچیده بودن آن دانست و اظهار کرد: باید برای افزایش کارآیی این اکوسیستم دست ساز، بر روی سن، اندازه، عمق، ویژگی های اقلیمی، کیفیت آب و بسیاری از شرایط دیگر، مطالعه شود.
وی افزود: آب بندان ها زیستگاه گیاهی و جانوری متعددی است و باید از این تنوع به عنوان یکی از مولفه های اکولوژیکی بهره گرفت، این امر در نهایت موجب ایجاد مشاغلی می شود که تا به امروز توجه ای به آن نشده است.
رئیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری با تاکید بر اینکه باید قانونی برای آب بندان‌ها گذاشته شود تا از تغییر کاربری آن ممانعت صورت گیرد، گفت: مشخص نیست متولی اصلی مطالعه و مدیریت آب بندان در کشور با چه نهاد و گروهی است و این امر نیاز به مدیریت دارد.
تیموری با بیان اینکه باید نظام بهره برداری مدونی برای استفاده از آب بندان ها وجود داشته باشد، اظهار کرد: باید طرح جامع بهسازی و ساماندهی آب بندان‌ها تدوین و به روز شود و بدانیم که تخلیه رسوب از آب بندان به تنهایی کافی نیست.
