سامان سوهانیان، مدیرمسئول استناد نیوز ؛ دیگر اشتغال صرفاً به معنای حضور در کارخانه یا اداره نیست. شکلگیری اقتصاد پلتفرمی، فریلنسری، مشاغل گیگ و شاغلان دورکار، تصویری نو از بازار کار ترسیم کرده که با الگوهای سنتی بیمه و روابط کار همخوانی ندارد. این دگرگونی، در کنار فرصتهایی برای پویایی اقتصاد، چالشی جدی برای نظامهای رفاه اجتماعی ایجاد کرده است؛ چالشی که اگر نادیده گرفته شود، به شکافهای اجتماعی و بحرانهای آینده منجر خواهد شد.
در چنین شرایطی، تأمین اجتماعی بهعنوان بزرگترین نهاد بیمهگر اجتماعی کشور، با هدف قرار دادن بیمه شاغلان پلتفرمی، گامی سنجیده و ضروری برداشته است. این طرح، که ذیل بند ششم از برنامههای ۲۰ گانه تحولی سازمان با عنوان «ساماندهی بیمه کسبوکارهای نوین» تعریف شده، اهدافی کلیدی را دنبال میکند:
اصلاح فرآیندهای پوشش بیمهای، تعمیم خدمات به گروههای فاقد کارفرما، افزایش حس امنیت اجتماعی، کاهش نابرابری در حمایت اجتماعی، و در نهایت تقویت منابع پایدار صندوقها.
این اقدام، گامی رو به آینده است؛ تلاشی برای بازتعریف رابطه فرد با نظام بیمهای، متناسب با واقعیت اشتغال امروز و نه صرفاً مبتنی بر قراردادهای سنتی.
ورود سازمان تأمین اجتماعی به عرصه مشاغل نوین، تنها یک سیاست اجرایی نیست؛ بلکه بخشی از بازتعریف نقش بیمه اجتماعی در ساختار جدید جامعه و نقطه عطفی در کارنامه عملکردی این نهاد است که باید مورد حمایت و تقویت قرار گیرد. این سازمان، از معدود نهادهاییست که با نگاهی میدانی و واقعنگر به مسئله اشتغال نوین ورود کرده است.
تجربه موفق بیمه رانندگان تاکسیهای اینترنتی میتواند به الگویی ملی برای پوشش سایر گروههای شغلی نوظهور تبدیل شود. تأمین اجتماعی با اتکا به سامانههای هوشمند، رویکرد دادهمحور و تجربه در بیمه مشاغل آزاد، ظرفیت طراحی مدلهایی منعطف، چندلایه و متناسب با درآمد واقعی افراد را دارد.
پشتوانه حقوقی این رویکرد نیز روشن است؛ اصل ۲۹ قانون اساسی، بهرهمندی از تأمین اجتماعی را حق همگانی میداند، حقی که نباید به نوع قرارداد یا جایگاه شغلی فرد محدود شود.
تأمین اجتماعی امروز در حال تطبیق با دنیای جدید اشتغال است؛ نه با شعار، بلکه با برنامه. و این مسیر، بیش از هر زمان، نیازمند حمایت قانونگذاران، سیاستگذاران و رسانههاست. اگر عدالت اجتماعی قرار است از یک شعار به واقعیتی فراگیر بدل شود، باید بهجای تقابل، به تقویت نهادهایی چون تأمین اجتماعی اندیشید؛ نهادهایی که میخواهند با تحولات جامعه هممسیر شوند، نه در برابر آنها بایستند.