پوکی استخوان بی صدا می آید و بی صدا زمین گیر می کند. عادت‌ها متعددی از جمله عادت‌های غذایی در ابتلا به این مشکل نقش دارد که با بروز آن مشکلاتی مانند خمیده تر شدن و کوتاهی قد به اندازه چند سانتی متر، شکستگی مچ و غیره همراه است. برای کاهش این بیماری خاموش توصیه های زیر را جدی بگیرید.
ویتامین D بیشتری جذب کنید
ویتامین D باعث افزایش تثبیت کلسیم روی استخوان ها شده و قدرت عضلانی بدن را افزایش می دهد. این مسئله نیز از بین رفتن کلسیم استخوان‌ها را کاهش داده و به این ترتیب خطر بروز پوکی استخوان و زمین خوردن های مکرر کاهش پیدا می کند. توصیه می کنیم برای افزایش ویتامین D بدنتان ماهی آزاد، ماهی ساردین، ماهی خال مخالی، تخم مرغ و شیر سویا غنی شده با ویتامین D مصرف کنید. در عین حال لازم است که روزانه حداقل 20 دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید. از آنجایی که کمبود این ویتامین در اکثر کشورها و از جمله ایران شایع است می توانید با نظر پزشک بخصوص در روزهای کوتاه و فصل سرد سال مکمل ویتامین D نیز مصرف کنید.
حواستان به محصولات لبنی باشد
برخلاف آنچه یاد گرفته ایم محصولات لبنی مانع از بروز پوکی استخوان نمی شوند. حتی در مواردی عکس این مسئله نیز مشاهده شده است. براساس نتایج پژوهش هایی که در سال‌های اخیر انجام شده است در کشورهای پرمصرف لبنیات مانند انگلستان و فرانسه پوکی استخوان بیشتر است. اما در کشورهای دیگری که مصرف لبنیات در آن‌ها چندان زیاد نیست مانند برخی کشورهای آسیایی این بیماری شایع نیست. میزان بالای مصرف لبنیات عامل پیشگیری کننده از ابتلا به پوکی استخوان محسوب نمی شود و حتی ممکن است عاملی برای افزایش خطر ابتلا باشد. اگر به دنبال دلیل آن هستید باید بگوییم که شیر گاو حاوی میزان زیادی کلسیم است اما در عین حال فسفر زیادی نیز دارد. این ماده معدنی نیز باعث تحریک غده پاراتیروئید می شود. حتماً می دانید که این غده مسئول تثبیت کلسیم در استخوان ها است.
شیر گاو همچنین سرشار از میزان زیادی چربی های اشباع شده و فقیر از اسیدهای چرب غیراشباع مانند امگا 3 است. در نتیجه باعث ایجاد و افزایش التهاب در بدن می شود. در این شرایط نیز استخوان‌ها از التهاب در امان نمانده و کلسیم استخوان ها به هدر می رود.
یادتان باشد که تمام محصولات لبنی ارزش غذایی بالایی برای حفظ استحکام استخوان ها ندارند. اولین متهم محصولات تهیه شده از شیر گاو است. به عنوان مثال پنیرها برای سلامت استخوان ها توصیه نمی شوند چون باعث کلسیم زدایی از استخوان ها می شوند. در عوض ماست تأثیر کمتری در کلسیم زدایی از استخوان ها دارد اما توصیه می شود در مصرف آن نیز حد تعادل رعایت شود.
بهترین منابع غذایی کلسیم برای سلامت استخوان‌ها؟
بهتر است به سراغ ماست گوسفندی بروید. می توانید کلسیم مورد نیاز استخوان‌ها را در ماهی ساردین کنسروی، کلم ها، لوبیاها، سویا و آب معدنی های غنی شده از کلسیم جذب کنید.
گوشت قرمز کمتری مصرف کنید
گوشت قرمز حاوی میزان زیادی اسیدآمینه های گوگردی است که باعث بروز ترکیبات اسیدی زیادی می شوند. این ترکیبات باعث از بین رفتن مواد معدنی استخوان‌ها مانند منیزیم و به‌ویژه کلسیم می شوند. توصیه می کنیم حد تعادل را در مصرف گوشت قرمز رعایت کنید. بهتر است مصرف این ماده غذایی را به یک مرتبه در هفته محدود کنید. اما یادتان باشد که نباید از پروتئین محروم شوید. چون پروتئین نقش زیادی در جذب کلسیم و دیگر مواد معدنی دارد. توصیه می کنیم به میزان کافی پروتئین حیوانی و گیاهی (عدس، نخود، سویا) مصرف کنید. لازم است که برای داشتن اسکلتی قوی، فعال و مقاوم از توده عضلانی خوبی برخوردار باشید.
در رژیم های لاغری افراط نکنید
رژیم های لاغری سفت و سخت و افراطی اثرات منفی روی سلامتی همه به‌ویژه خانم‌ها دارد. چون باعث کاهش توده استخوانی می شود. زمانی که به طور افراطی، ناگهانی و زیاد وزن کم می کنید خطر از بین رفتن توده استخوانی نیز افزایش می یابد. بنابراین ممکن است تعادلتان دچار اشکال شده و در صورت زمین خوردن عضلات باسن و ران ها به درستی ضربه وارده را تحمل نکنند. در نتیجه خطر شکستگی استخوان ران بالا می رود.
در گام اول نباید در دام این رژیم های سخت قرار گیرید. در عین حال باید وزنتان کنترل کنید و از اضافه وزن دور باشید. یادتان باشد که چاقی و اضافه وزن در هر قدمی که برمی دارید فشار زیادی روی مفاصل می گذارد. توصیه می کنیم مراقب تغذیه خود باشید چون تغذیه نامناسب، عدم مصرف میوه و سبزیجات، عدم دریافت پروتئین، کلسیم و ویتامین D کافی، مصرف زیاد غذاهای شور، اسیدی و پرکالری می تواند عاملی برای افزایش شکنندگی استخوان ها و پوکی استخوان شود.
پروبیوتیک جذب کنید
پروبیوتیک ها باعث حفظ باکتری های روده ها می شوند. فلور روده باعث تسهیل جذب مواد غذایی می شود. چون بدن به کمک این میکروارگانیسم ها بهتر می تواند ریزمغذی های مورد نیاز اسکلت را جذب کند. علاوه بر این پروبیوتیک ها می توانند واکنش های التهابی را کاهش دهند. یادتان باشد هر چه التهاب گوارشی کمتر باشد واکنش های التهابی در دیگر نقاط بدن نیز کمتر می شود. می توانید مکمل های پروبیوتیک را به صورت مکمل از داروخانه ها تهیه کنید. علاوه بر این پروبیوتیک ها به صورت طبیعی در برخی مواد غذایی مانند ماست و همچنین در کلم، خیارشور، سرکه سیب و همچنین زیتون وجود دارند.
سیگار را ترک کنید
دخانیات به واسطه ایجاد واکنش های سمی روی استخوان‌ها خطر بروز پوکی استخوان را افزایش داده و باعث ایجاد یائسگی زودهنگام می شود. توصیه می شود که مصرف دخانیات را ترک کنید چون عاملی برای پیری زودهنگام سلول ها می شود که غضروف ها و استخوان‌ها نیز از این امر مستثنا نیستند.
الکل ممنوع
مصرف الکل یک عامل شناخته شده برای بروز پوکی استخوان به‌ویژه در بین آقایان است. چون این نوشیدنی ها به طور مستقیم باعث اختلال در کار سلول‌های استخوان ساز شده و اختلالات هورمونی ایجاد می کنند. از مصرف الکل خودداری کنید چون باعث واکنش های نامناسب روی مفاصل و استخوان ها می شود.
یادتان باشد
یادتان باشد که حفظ وضعیت درست بدن باعث تسکین مفاصل می شود. توصیه می کنیم از نشستن ها و خوابیدن های طولانی مدت به حالت خمیده یا به پهلو خودداری کنید چون فشار زیادی به اسکلت وارد می شود. همیشه حواستان باشد که ستون فقراتتان صاف باشد. از بی تحرکی و خانه نشینی دور باشید. چون ورزش منظم و سبک باعث افزایش استحکام استخوان ها شده و در این صورت سلول‌های استخوان ساز نیز کلاژن بیشتری تولید می کنند. توصیه می کنیم از پیاده روی روزانه غافل نشوید. یادتان باشد ورزش زمانی مؤثر خواهد بود که به صورت روزانه و منظم انجام شود. یادتان باشد که استرس و فشارهای روحی نیز در بروز پوکی استخوان نقش دارند. بنابراین توصیه می شود که استرس، اضطراب، عصبانیت و خشم را از خود دور کنید و به فکر آرامش بیشتری باشید.
فاطمه مهدی پور _ تبیان
