اواخر هفته گذشته ماجرای مفقود شدن چندنفر که از قم عازم فرودگاه مهرآباد بودند به‌سرعت در فضای مجازی منتشر شد. همان طور که انتظار می‌رفت این خبر به سرعت مورد استقبال معاندان ایران قرار گرفت و بر روی خروجی سایت‌های بیگانه قرار گرفت و وحشت‌افکنی در جامعه ایرانی با این خبر شدت گرفت. خبری که یک عضو مجلس خبرگان نیز در بطن آن قرار داشت و همین بر اهمیت خبر می‌افزود.
ماجرا این‌گونه آغاز شد: روز چهارشنبه ۱۳شهریور تازه به پایان رسیده بود که باز هم پای فضای بی‌در و پیکر مجازی به میان آمد. ساعت ۱ بامداد پنجشنبه گذشته کانالی که گفته می‌شود یکی ازتریبون‌های «سیدمهدی صدرالساداتی» است به نقل از یک فرد که به‌عنوان فعال فضای مجازی شهره است مدعی شد که صدرالساداتی‌ها ۲۴ ساعت است که از خانه خود در شهر قم به قصد رفتن به فرودگاه مهرآباد خارج شده‌اند و تاکنون از آنها خبری نیست. این کانال مدعی شد که تلفن همراه همه آنها از دسترس خارج شده است، اما مهم‌ترین بخش روایت اولیه این بود: «خوشبینانهترین فرضیه این است که بازداشت شده باشد!»
خوشبینانهترین فرضیه برای بدبین‌کردن جامعه
نقل «خوشبینانهترین فرضیه» در روایت این کانال مفاهیمی را در خود مستتر دارد. مفاهیمی از قبیل سر به نیست شدن آنها توسط نیروهای امنیتی. این‌گونه ادعاهای واهی و متهم کردن یک نهاد به توهماتی از این قبیل تنها به سبب فضای بی‌در و پیکر مجازی است. قریب به یک سال و نیم قبل برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان برای انتشار اخبار کذب و دروغ و همچنین فضاسازی‌های هدفمند در رسانه‌های مجازی نوظهور (اینستاگرام، تلگرام، توئیتر، فیس‌بوک، واتس‌آپ و...) جرایم سنگینی تعیین کردند.
چند ساعت از انتشار اولین روایت گذشته بود که همان کانال با روایت همان فرد (فعال فضای مجازی) اسامی‌آن افراد را منتشر کرد: «روح‌الله صدرالساداتی» عضو مجلس خبرگان، «مهدی صدرالساداتی» و «رضا صدرالساداتی» برادران وی و شخصی به نام «مجتبی پرگر». روح الله صدرالساداتی که نماینده استان هرمزگان در مجلس خبرگان است چنان‌که همان کانال روایت کرده به سمت فرودگاه مهرآباد عازم بوده تا به استان هرمزگان برود اما چرا به‌صورت خانوادگی هنوز مشخص نشده است!
قرارگرفتن در مرکز خبر
پس از انتشار این دو خبر اولیه بود که این تیترها در فضای رسانه‌های دیداری و کانال‌های خبری فضای مجازی به سرعت نشر یافت: «افشاگر مفاسد اقتصادی ناپدید شد!» در اصول خبرنگاری ارزش خبری به نام «شهرت» وجود دارد. یعنی هر چه فرد مشهورتر باشد دامنه فراگیری خبر مربوط به او بیشتر است. بنابراین و علی‌القاعده روح الله صدرالساداتی که نماینده مجلس خبرگان است باید در مرکز روایت آن کانال باشد اما این‌گونه نیست. متن روایت اولیه آن کانال به این شرح است: «سید مهدی صدرالساداتی[!!] ساعت ۲ ونیم بامداد چهارشنبه ۱۳ شهریور از قم خارج شده که از فرودگاه مهرآباد برود بندرعباس. تا الآن نزدیک ۲۴ ساعت است که هم گوشی خودش خاموش است هم راننده و افرادی که با وی بوده‌اند. همه نگرانند.»
در ادامه آن روایت به طراحی اولیه توطئه نیز صورت گرفته است: «فرودگاه می‌گوید حتی دیشب بلیط هواپیما را هم از گیت نگرفته‌اند. سید مهدی مثل بقیه اخیرا چندین بار تلفنی و پیامکی تهدید شده بود[!!] خوشبینانهترین اتفاق این است که بازداشت شده باشد. دوستانش تا الآن به خانواده‌شان گفته بودند که به بندرعباس رسیده و در جلسه و سخنرانی است و امکان تماس ندارد تا از نگرانی در بیایند. الآن چه کار باید کرد؟»
به جای «روح الله صدرالساداتی» برادر وی «مهدی صدرالساداتی» در مرکز توجه مخاطب قرار گرفته تا سپس به‌عنوان «افشاگر مفاسد اقتصادی» از او یاد شود و انگیزه برای سر به نیست کردن او و همراهانش تکمیل گردد. چرا که مدتی پس از انتشار خبر ناپدید شدن آنها و در حالی‌که انواع گمانه‌زنی‌ها درباره مفقودان ادعایی در حال بازنشر بود، یک کانال تلگرامی ادعا کرد افراد مزبور با حکم دادگاه ویژه روحانیت بازداشت شده‌اند اما دادسرای ویژه روحانیت بلافاصله این خبر را تکذیب کرد. تکذیب دادسرای ویژه نشان داد اساساًً بازداشتی در کار نیست، چراکه هرگونه بازداشت نیازمند حکم قضایی است.
خبرهای نمایندگان قم
بعداز ظهر جمعه (۱۵شهریور) «احمد امیرآبادی» نماینده قم در مجلس شورای اسلامی و عضو هیئت‌رئیسه مجلس در صفحه خود در فضای مجازی نوشت: «پیگیر موضوع برادران صدرالساداتی شدم مسئولین مربوطه گفتند احضار و بازداشت نشده‌اند و در حال حاضر در قم به سر می‌برند و زندگی عادی خودشان را دارند.» اما نکته قابل تأمل در جمله پایانی متن امیرآبادی نهفته که نوشته بود: «به خدا پناه می‌بریم از شر شیطان»
پس از انتشار این پست امیرآبادی ویدیویی بعد از ظهر روز جمعه ۱۵ شهریور در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، که پدر صدرالساداتی‌ها در آن می‌گوید «تا این لحظه خبری تایید شده مبنی بر پیدا شدن آنها در قم یا در جای دیگر به دست ما نرسیده است.» او سپس می‌افزاید: «رسانه‌هایی که خبر داده‌اند این دو در قم هستند، مدرکی برای اثبات ندارند و خانواده‌های آنها نگران‌شان هستند!»
استوری گذاشتن به رغم بی‌خبری خانواده!
حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی ذوالنور دیروز (شنبه ۱۶شهریور) در حاشیه آئین تودیع و معارفه سرپرست دانشگاه علوم پزشکی قم در گفت‌وگو با خبرنگاران، با اشاره به انتشار استوری توسط مهدی صدرالساداتی در شبکه اجتماعی اینستاگرام گفت: «وقتی استوری می‌گذارند یعنی موبایل همراه دارند، کدام بازداشتی است که موبایل در اختیار دارد؟»
سپس ذوالنور تلویحاً به این موضوع که ویدئو و خبرهای نگرانی خانواده آنها در فضای مجازی دست به دست می‌شود و احساسات مردم را به بازی می‌گیرد اشاره کرده و می‌گوید: «جای استوری گذاشتن، تماس بگیرند و وضعیت خود را اعلام کنند؛ اگر بازداشت شده‌اند بگویند که آنها را گرفته‌اند.»
زغال و قلیان برای اتراقگاه پنهانی!
ذوالنور ابتدای ماجرا آنها را این‌گونه شرح داده: «آقایان صدرالساداتی ربوده و مفقود نشدند و کسی هم آنها را به جایی منتقل نکرده است. خودشان در مسیر قم- تهران یعنی اطراف مجموعه خدماتی مهتاب، تصمیم می‌گیرند که موبایل‌های خود را خاموش کنند و به قم برگردند که نهایتا موبایل خود را خاموش کرده و به قم برمی‌گردند.آنها به منزل برادر آقای غفاری (غفار عباسی مراغه ای) می‌روند و به کسی هم خبر نمی‌دهند. آنجا در منزل برادر آقای غفاری حضور داشتند و خانواده آنها نیز بی‌اطلاع بودند. با توجه به اینکه خانواده آنها خبری از آنها نداشتند اذیت و ناراحت شدند و نهایتاً به آگاهی و مراجع دیگر مراجعه کردند که از اینها خبری نیست و مفقود هستند.»
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی همچنین به نکات دیگری اشاره کرده است: «در زمانی که خبرهایی از مفقود شدن آنها در فضای رسانه‌ای منتشر شد، از آنها اطلاع داریم که در روستای فردوی قم بودند و حتی اینکه در مسیر نیز زغال و قلیان خریده‌اند، نیز مشخص است. در استوری منتشر شده، تصویری از تابلوی پنج کیلومتری کیاسر را نشان می‌دهد و این کار آنان برای این است که بگویند قم نبوده‌اند ولی آنها در روستای فردوی قم بودند.»
مسئولین قوه قضائیه گفته‌اند در روزهای آینده حقیقت ماجرا را روشن خواهند کرد. انتظار این است که با افرادی که از فضای بی‌دروپیکر مجازی سوءاستفاده کرده و فضای جامعه را ملتهب کرده و احساسات مردم را به بازی گرفته‌اند برخورد صورت گیرد تا جامعه شاهد تکرار این مسایل نباشد.
منبع: کیهان
