واپسین روزهای بهار و آغاز تابستان جاری با حواشی زیادی پیرامون کلیسای انجیلی تبریز (واقع در خیابان شریعتی، کوچه والمان) همراه بود؛ از ادعای «هجوم و یورش نیروهای امنیتی (۱) تا تصرف و مصادره ملک و پایین کشیده شدن صلیب کلیسا.
فرافکنی رسانه‌های وابسته به فرقه مسیحیتصهیونیستی و جریان‌های معاند در خصوص پلمب شدن کلیسای مزبور و راه‌انداختن کمپین‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی تا هفته گذشته همچنان تداوم داشت و نمایش رسانه‌ای خود را با تمرکز بر فرصت ایجادشده از طریق واقعه رخ داده برای صلیب این کلیسا ادامه دادند تا از این رهگذر، منویات خویش را در سیاه‌نمایی علیه نظام و ادعاهای مربوط به «نقض حقوق اقلیت‌های دینی» در ایران، محقق کنند. جالب آنکه، در طول هفته اخیر و پس از تعمیر و نصب مجدد صلیب روی کلیسا، رسانه‌های مزبور با فرار رو به جلو، ژست پیروزمندانه گرفته و برای جلوگیری از مفتضح شدن شکست عملیات رسانه‌ای‌شان، این اقدام را محصول «کمپین‌های مجازی و اطلاع‌رسانی‌های خود» جلوه داده‌اند.
بدین‌منظور و با عنایت به لزوم شفاف‌سازی اذهان عمومی در خصوص کم و کیف ماجرا، یک تیم خبری سراغ متولیان مسیحی کلیسا رفته و داستان را از زبان آنان جویا شده‌اند که مشروح آن به شرح ذیل تقدیم مخاطبان محترم می‌شود:
بحث «پلمب»، شایعه محض است
«روبیک جانانه»، رئیس شورای خلیفه‌گری کل ارامنه آذربایجان در خصوص شایعات مربوط به کلیسای انجیلی تبریز ابراز داشت: «به ما اطلاع داده شد که صلیب کلیسای انجیلی تبریز ـ واقع در کوچه والمان ـ افتاده. پس از پیگیری‌های لازم، مطلب مورد تأیید قرار گرفت و در طول روزهای بعدی با عملیات ترمیم و تعمیر، خوشبختانه این صلیب در جای اصلی خود نصب شد.»
وی در خصوص علت بروز این واقعه گفت: «هیچ گزارش مستندی درباره اینکه شخصی با هدف مشخصی بخواهد دست به این اقدام زده باشد، در دست نیست. وجود پوسیدگی پایه صلیب یا عوامل جوی می‌تواند به عنوان علت بروز این حادثه مطرح شود و هیچ مدرکی دال بر عمدی بودن آن وجود ندارد. پس از حادثه و اطلاع به مسئولان، نظر بر آن بود که بلافاصله در خصوص تعمیر و نصب صلیب اقدام شود که توانستیم در طول هفته گذشته این کار را با مساعدت نهادهای متولی و صنعتگران به صورت دقیق و فنی انجام دهیم.»
فرافکنی رسانه‌های تبشیری
جانانه با اشاره به فرافکنی رسانه‌های تبشیری تأکید کرد: «الآن کشور ما درگیر مسائل و حواشی بسیاری اعم از اقتصادی، سیاسی، نظامی و... است و دشمنان زیادی داریم که مترصد فرصتی هستند تا از آن به نفع منویات خود بهره گیرند اما در این مورد خاص، تا امروز هیچ گزارش مستند و مستدلی از طرف اشخاص معتمد درباره عمدی بودن به دست نیامده است. در طول این سال‌ها، همیشه اماکن مذهبی ما [مسیحیان] از احترام برخوردار بوده و مورد پشتیبانی متولیان امر قرار داشته، بنابراین بسیار بعید است و امکان ندارد (بر اساس شایعات رسانه‌های تبشیری) نهاد حکومتی بخواهد دست به این اقدام زده باشد و اساساً هیچ دلیلی برای این کار وجود ندارد.»
وی افزود: «باید توجه داشت که دولت ایران، سال‌هاست مسیحیان و اماکن مذهبی و فرهنگی ایشان را مورد حمایت‌های مادی و معنوی قرار داده. افرادی که دستخوش شایعات رسانه‌ای از این‌دست می‌شوند، بهتر است قبل از هرگونه قضاوت، از طریق منابع معتمد و رسمی، کسب اطلاع کنند و با اظهارنظرهای نادرست، موجب تشویش اذهان عمومی نشوند. بروز مسائلی اینچنین در ساختما‌ن‌ها و بناهای مختلف و نیاز به تعمیر، دور از ذهن نیست. مورد این کلیسا نیز از همین‌دست بود که ترمیم شد و خواهش ما این است که از دامن زدن به چنین جوسازی‌هایی خودداری شود، چرا که در موقعیت مملکت ما به نفع هیچ‌کس نیست.»
افزایش ضریب امنیتی کلیسا
رئیس خلیفه‌گری کل ارامنه با اشاره به افزایش ضریب امنیتی کلیسا پس از بروز واقعه مزبور اضافه کرد: «حفظ اماکن مقدس، حتی ساختمان‌های وابسته به خلیفه‌گری و مراکز مذهبی میسحیان، همواره در دستور کار مسئولان دولتی قرار داشته‌است. در اغلب این اماکن، ضریب امنیتی بالایی لحاظ شده تا اسناد موجود در آن و بار حفاظتی محل، حفظ شود و ما همواره در این زمینه از مساعدت‌های مسئولان برخوردار بوده‌ایم. امروز نیز قفل‌ها و امنیت بهتری برای کلیسای انجیلی تبریز در نظر گرفته شده است.»
کاربری‌های خاص هر کلیسا، دال بر پلمب آن نیست
جانانه در پایان تأکید کرد: برخلاف شایعات پخش‌شده، بعد از این حادثه هیچ یک از خدمه کلیسا اخراج نشده یا مورد بازخواست قرار نگرفته‌اند و همه چیز به قوت قبل و حال طبیعی خود در آن مکان ادامه دارد. کلیسا به هیچ‌وجه پلمب نشده و فعالیت‌هایش در روزهایی که باید مراسمی در آن برگزار شود، با حضور مردم و مسئولان خلیفه‌گری همواره تداوم داشته، لذا بحث بستن کلیسا اصلاً مطرح نبوده است.
این کلیسا در سال‌های خیلی دور، مختص پیروان پروتستان بود ولی در سال‌های اخیر، بعضاً مراسم اهل کاتولیک نیز در آن برگزار شده و مسیحیان گریگوری (شاخه‌ای از ارتدوکس) نیز در مراسم و برنامه‌های این کلیسا مشارکت داشته‌اند. باید عنایت داشت که کلیساهای موجود در سطح ارومیه، کاربردهای متفاوتی دارند و بعضاً برای چندین مراسم در طول سال، بازگشایی می‌شوند. برای مثال، کلیسای «سرکیس مقدس» هر یکشنبه برای انجام مراسم، فعال است اما کلیسای «مریم مقدس»، صرفاً در جشن‌های مربوط به حضرت مریم (س)، حدود پنج یا ۶ بار در طول سال، بازگشایی می‌شود. بنابراین، بسته بودن یک کلیسا، دال بر پلمب بودن یا ممانعت از برگزاری مراسم در آن نیست و هر کلیسا، مراسم و زمان خاص خود را می‌طلبد.
کلیسای انجیلی تبریز نیز از همین قاعده پیروی میکند. در روزهایی که باید، کاملاً فعال و دایر بوده و مراسم با حضور مردم و روحانیون در آن در کمال آزادی برگزار شده است. ما از مسئولان و نهادهای دولتی، بابت تمام حمایت‌های مادی و معنوی در خصوص برگزاری مراسم و حفظ اماکن مذهبی‌مان، کمال قدردانی را داریم.»
گریگور چیفتچیان، اسقف ارامنه آذربایجان نیز اظهارات قابل‌تأملی پیرامون این کلیسا مطرح کرد که راه را بر شایعات مسدود می‌سازد:
آنچه در رسانه‌های خاص منتشر شد، دروغ محض بود
اسقف ارامنه آذربایجان با اشاره به شایعات منتشرشده پیرامون کلیسای انجیلی تبریز اظهار داشت: «در خصوص جنجالی که راجع به افتادن صلیب کلیسای انجیلی بر پا شده، باید توجه داشت که در جمهوری اسلامی ایران، پیش از انقلاب اسلامی و به‌خصوص بعد از پیروزی انقلاب، هرگز چنین اتفاقی رخ نداده است. ایران در شرایط سیاسی امروز، دشمنان زیادی دارد و چنین رویدادی، فرصتی شده که به‌اصطلاح، دشمنان از آب گل‌آلود، ماهی بگیرند. احتمال دارد افتادن صلیب این کلیسا یک اتفاق بوده باشد. خبرهایی راجع به این اتفاق پخش شد و مخصوصاً دشمنان ایران که از این‌طرف و آن طرف ارتزاق می‌کنند، از آن سوء استفاده کردند. همان‌طور که می‌دانید امروز، عصر ارتباطات و فضای مجازی است و راه‌های مختلفی برای انتقال اخبار و شایعه‌سازی وجود دارد؛ عکسی گرفته می‌شود و مورد تفسیرهای مختلف قرار می‌گیرد که بارها شاهد بروز این‌دست مسائل بوده‌ایم.»
گریگور چیفتچیان، اسقف ارامنه آذربایجان
صلیب کلیسا، مرمت و در جای خود نصب شد
چیفتچیان تأکید کرد: «این شایعات، در حالی است که ما به عنوان ساکنان و افراد حاضر در این مکان، تا به حال شاهد بروز چنین اتفاقی نبوده‌ایم و اعلام کردیم که آنچه در دنیا در این زمینه منعکس شده، واقعیت ندارد. ما چنین رفتاری را در قبال کلیساها و جامعه‌مان ندیده‌ایم و برعکس به عنوان یک مسیحی، همواره از حمایت دولت بهره‌مند بوده‌ایم. در نشست‌های هیأت‌های کلیسایی و دیدارهایی که با روحانیون مسیحی در خارج از کشور داریم، همیشه یک سؤال مطرح بوده؛ آن‌ها با تعجب می‌پرسند: چگونه جوامع مسیحی، کلیساها و انجمن‌هایشان در کشوری اسلامی، دوام آورده‌اند؟ ما هم تأکید می‌کنیم که ما به لحاظ دینی و اعتقادی، هیچ مشکلی نداریم. صلیب کلیسای انجیلی تبریز، ظرف مدت یک ماه، مرمت و در جای خود نصب شد. این امر، هم برای جمهوری اسلامی ایران و هم برای ما به عنوان مسیحیان ساکن در این سرزمین، بهترین سند و مدرک است و هر آنچه رسانه‌های بین‌المللی در سراسر جهان منتشر کردند، دروغ بود.»
بر خلاف ایران، نصب صلیب در کشورهای حاشیه خلیج فارس ممنوع است
اسقف ارامنه آذربایجان با اشاره به قوانین متفاوت ایران و کشورهای منطقه در قبال آزادی‌های مذهبی مسیحیان، ابراز داشت: «من همواره گفته‌ام ـ و از اذعان به آن هیچ ابایی ندارم ـ که جامعه شیعه، بسیار به جامعه مسیحی نزدیک است. ارمنیان مسیحی، قرن‌هاست که با صلح و صفا در این سرزمین زیسته‌اند. ما امروز، کلیساهای جدیدی در شارجه و دوبی در امارات متحده عربی و دیگر کشورهای اسلامی [منطقه] بنا کرده‌ایم، اما اجازه نصب صلیب بر گنبد کلیسا را نداریم. جنجال ایجاد شده درباره این کلیسا نیز بر سر این بود که آیا جمهوری اسلامی ایران هم نصب صلیب بر گنبد کلیسا را ممنوع کرده است؟ به همین خاطر، تشویشی در افکار عمومی ایجاد شد و افراد زیادی از سراسر جهان با ما تماس گرفته و این پرسش را مطرح کردند که آیا در سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در قبال مسیحیان تغییری ایجاد شده است؟ پاسخ من این بود: چطور می‌شود در کشوری که تمبری با تصویر کلیسای وانک اصفهان چاپ میکند، بخواهند صلیبی را از بالای کلیسایی پایین بکشند؟ به همین خاطر، من بار دیگر تأکید می کنم که خبرهای منتشر شده، اساساً دروغ است.»
الگوی ما، اندیشه امام راحل (ره) است
وی در ادامه خاطرنشان کرد: «به طور کلی، ما الگوی خود را از اندیشه امام راحل می‌گیریم. امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب در دیدارهایی که با رهبران و روحانیون مسیحی داشتند، همواره مبلّغ دوستی و برادری اسلام و مسیحیت بوده‌اند و این پیام را به تمام دنیا منتقل می‌کنند که ما در کنار هم و با هم زندگی می‌کنیم. ایران، دقیقاً همان سرزمینی است که می‌توان معنای واقعی برادری را در آن درک کرد.»
گروه‌های تبشیری، تهدیدی برای بشریت
چیفتچیان با اشاره به جنبه انحرافی فرقه‌های تبشیری تأکید کرد: «امروز، شاهد سر بر آوردن فرقه‌های انحرافی از درون کلیسای پروتستان هستیم که بی‌شک، خطری بزرگ برای کلیسا و مسیحیت سنتی محسوب می‌َشوند. گروه‌های تبشیری، یکی از مهم‌ترین فرقه‌های انحرافی‌‌اند که نه‌تنها جامعه مسیحیت، بلکه کل جامعه بشری را تهدید می‌کنند. گروه‌های زیادی ممکن است از این رویداد [افتادن صلیب کلیسا] سوء استفاده کنند، اما به واسطه شهادت ما و شفاف‌سازی‌های جمهوری اسلامی ایران، همه این توطئه‌ها خنثی شد. چون چنین رخدادی ـ به‌خصوص تأکید می‌کنم ـ در آذربایجان، هرگز و هرگز سابقه نداشته‌است.»
ارامنه ایران، درختی کهنسال هستند
اسقف ارامنه آذربایجان در پایان اظهار داشت: «متأسفانه این مسئله زمانی رخ داد که ایران در بحران سیاسی به‌سر می‌برد و برخی سعی می‌کنند از این فرصت سوء استفاده کنند. باید توجه داشت که بوته به راحتی با دست از زمین کنده می‌شود ولی درخت کهنسال، ریشه‌های عمیقی در زمین دارد و به‌سادگی نمی‌‌توان آن را از زمین کند. ملت ارمن، به‌خصوص ارامنه آذربایجان در جمهوری اسلامی ایران، بسان همان درخت کهنسال هستند و این جمهوری اسلامی ایران است که این درخت کهنسال را آبیاری میکند. تمام نهادهای دولتی، وزارت فرهنگ و ارشاد، دفتر امور اقلیت‌ها و... طوری کار می‌کنند که این درخت تنومند و کهنسال، روز به روز شکوفاتر و پرشاخ و برگ‌تر شود.»
کلیسایی بی‌حاشیه
شایسته است در پایان به قدمت تاریخی و معنوی کلیسای انجیلی تبریز نزد مسیحیان ایران نیز اشاره‌ای داشته باشیم؛ این کلیسا مربوط به اواخر دوره قاجار بوده و در تاریخ اول آذرماه ۱۳۷۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ساختمان جدید کلیسا در سال ۱۹۵۷م. پس از تخریب بنای قدیمی آن ـ که در کوچه میارمیار قرار داشت ـ در کوچه والمان احداث شد.(۳)
بنای کلیسای انجیلی، شبیه صلیب بوده و محوطه بیرونی آن، درخت‌کاری شده‌است. مسیحیان ساکن تبریز (ارامنه و آشوریان) مراسم مذهبی خود را در ایام مختلف در این کلیسا برگزار می‌کنند و هیچ‌گاه توقفی در فعالیت‌های آن صورت نگرفته است.
***
چنانچه گذشت، فرو افتادن صلیب کلیسا به دلایل طبیعی (تخریب پایه یا عوامل جوی و...) تنها بهانه‌ای مناسب به دست جریان‌های معاند، به‌ویژه فرقه مسیحیتصهیونیستی داد تا خشم فرو خورده خود بابت مراعات حقوق اقلیت‌های دینی، به‌ویژه مسیحیان در ایران را به نحوی از انحاء ابراز کنند؛ هرچند به نظر می‌رسد با افشاگری‌های فوق، این توطئه رسانه‌ای نیز دستاوردی برایشان به همراه نداشت.
