پا برکهنه فرشی می‌گذارم که انگار سال‌هاست آب بر خود ندیده و چنان خودش را بر زمین چسبانده که انگار از آن طلبکار است. غروب سنگینی فضای خانه را پر کرده بود. نه روز بود و نه شب، هوا کدر بود. مثل غباری که با دود در آمیخته باشد. در رنگ غلیظ هوا، سیاهی‌ها و لَکُ و پیس دیوارها و سقف خانه از نظر گم بودند.
شعله کوچک آتش منقل، تاریکی خانه را سوراخ کرده بود. چشمم به زن و مردی شلخته افتاد که در وسط اتاق به هم ریخته سیم و سنجاق بر آتش گذاشته بودند و با دستان زمُختشان چنان دود برخاسته از مواد را تحویل حلق‌شان می‌دادند و احساس رغبت و قوت می‌کردند که انگار بر کوه تکیه کرده‌اند.
از قَواره شأن معلوم بود که هیچ کدام مُتوجه حال خود نیستند و در خیال خودشان سیر میکنند. صدای گام‌های مردی در کوچه و کوچه‌هاست! کسی می‌آید، کسی می‌رود، کسانی می‌آیند، کسانی هم می‌روند.
وقت آن بود به ساکنین و عابرین بگویم بیم نکنند و به آنها حالی کنم که من نیروی امنیه نیستم و از جانب من خیالشان آسوده و خاطر جمع باشد.
مغزم از دود و بوی شیره و تریاک که از فضای خانه رقص کنان عبور می‌کرد به درد آمده بود. در کنج اتاق چشمم به گهواره‌ای افتاد که به این سو و آن سو می‌رفت و سعی می‌کرد کودک درونش را به سکوت وادارد.
به گمانم هوا و فضای خانه برایش آسودگی فراهم نمی‌کند، باید برای نجات حالش فکر و اندیشه‌ای رقم بزنم، تلفن را از جیبم بیرون آوردم و با اورژانس اجتماعی بهزیستی شماره ۱۲۳، که یکی از اموراتش رسیدگی به کودکان آزار دیده و در معرض آسیب است، تماس گرفتم.
برایشان از بساط اعتیاد درون و بیرون خانه و اوضاع کودک سوار بر گهواره و خرمگس‌های سمج و پَلَشت اطرافش شرح دادم! مهر تائید بر حرف و گپ‌هایم نهادند و بعد از اندکی راهنمایی و پرس و جو آدرس خانه را برای رسیدگی و پیگیری از من طلب نمودند. با این کار آسوده خاطرم که با پیگیری از طریق اورژانس اجتماعی ۱۲۳ آینده و سرنوشت آن خانواده و کودک بهتر رقم خواهد خورد.
کودکان، نیازمند توجه
اسماعیل رضازاده آبیز، مددکار اورژانس اجتماعی خراسان جنوبی در گفت‌وگوی تعریفی از کودک ارائه داد و گفت: بر اساس ماده یک پیمان نامه حقوق کودک، تمامی افراد زیر ۱۸ سال کودک محسوب می‌شوند، مگر آن که قوانین جاری یک کشور سن قانونی افراد را کمتر از ۱۸ سال در نظر گرفته باشد.
وی با بیان این‌که براساس قوانین جاری کشور ایران، سن کودکی کمتر از ۱۸ سال در نظر گرفته شده است، افزود: استفاده عمدی از قدرت، زور، تهدید و یا نیروی جسمانی علیه کودک توسط یک فرد و یا گروه که به سلامتی، حیات، رشد و عزت نفس کودک لطمه وارد کند یا احتمال ایجاد صدمات بعدی را افزایش دهد، کودک آزاری نامیده میشود.
کودک آزاری و انواع آن
این مددکار اورژانس اجتماعی با برشمردن انواع کودک آزاری و ویژگی‌های آنها ادامه داد: با توجه به این‌که اورژانس اجتماعی یکی از نهادهایی است که سال‌هاست در امور آسیب‌ها و معضلات اجتماعی قدم‌های نو و قوی برمی‌دارد و یکی از اهدافش رسیدگی به وضعیت کودکان آزاردیده است، بنابراین لازم است که شهروندان در صورت مشاهده هرگونه کودک آزاری برای جلوگیری از وقوع هر نوع حوادث احتمالی که می‌تواند کودکان شهر و دیارمان را تهدید کند با شماره ۱۲۳ تماس برقرار کرده و مورد را اطلاع رسانی کنند و فرد را از خطرات و آسیب‌هایی که ممکن است چه در حال و چه آینده روح و جسم او را به کجی و انحراف بکشد و باعث فروپاشی آینده سالم او شود، نجات دهد.
خشونت خانگی؛ بالاترین آسیب گزارش شده
علی عرب‌نژاد، مدیرکل بهزیستی خراسان‌جنوبی نیز گفت: با توجه به اطلاعات سال گذشته و ۶ ماهه امسال از گزارشات اورژانس اجتماعی و مرکز ۱۴۸۰، خشونت خانگی در استان بالاترین آسیب گزارش شده است که در همین راستا در اولویت کار این اداره‌کل قرار گرفته است.
وی با اشاره به این که خشونت‌های خانگی رشد بسیاری نسبت به سال‌های گذشته داشته است، اظهار کرد: البته یکی از علل آن فراهم نبودن بستر اورژانس اجتماعی بوده و شاید رشد آن به‌دلیل نبود اطلاعات کافی در گذشته باشد.
مدیرکل بهزیستی خراسان‌جنوبی با بیان این‌که بیشتر موارد گزارش شده به‌دلیل نداشتن مهارت‌های ارتباطی کلامی درست بوده‌اند، افزود: این موضوع به همراه تاب‌آوری پایین فرد، بحرانی به نام خشونت خانگی را به وجود می‌آورد.
عرب‌نژاد با تأکید بر این‌که علاوه بر اورژانس اجتماعی، پایگاه‌های خدمات اجتماعی محلات نیز راه‌اندازی شده‌اند، تصریح کرد: در بیرجند ۸ پایگاه در محلات آسیب خیزی همچون حاجی‌آباد، ۱۷ شهریور، مهرشهر، چهکند، موسی بن جعفر و انقلاب بر پا شده‌اند.
وی این پایگاه‌ها را بازوی اداره‌کل بهزیستی در محلات عنوان کرد و افزود: یکی از اصلی‌ترین وظایف پایگاه‌ها، اطلاع‌رسانی است تا زوجین به جای شکایت و مراجعه قضائی و انتظامی، مشکل را به اورژانس ۱۲۳ اطلاع داده و از مشاوره و مددکاری همکاران استفاده کنند.
به گفته وی، تشکیل پرونده قضائی خود منجر به طلاق میشود، در همین راستا اطلاع‌رسانی قبل ایجاد پرونده بسیار مهم است.
مدیرکل بهزیستی خراسان‌جنوبی وظیفه دیگر این پایگاه‌ها را برگزاری دوره‌های آموزشی با موضوعاتی همچون فرزندپروری در فضای خشونت خانگی، مهارت‌های زندگی اعلام کرد و گفت: با همکاری سایر سازمان‌ها برنامه اوقات فراغتی برای خانواده‌ها با هدف نیازسنجی و تحکیم بنیان خانواده در نظر گرفته میشود.
اجرای طرح توسعه فرهنگی خدمات اورژانس اجتماعی
عرب‌نژاد از اجرای طرح توسعه فرهنگی خدمات اورژانس اجتماعی خبر داد و بیان کرد: این طرح از نیمه آذرماه آغاز به کار کرده و تا پایان آذرماه در تمام شهرستان‌ها فعالیت می‌کند.
وی از برگزاری همایش‌هایی برای خانواده‌ها در کنار این اقدامات نیز خبر داد و یادآور شد: کلاس‌های خود مراقبتی برای افراد در معرض خشونت با همکاری بسیج و مراکز بهداشت برگزار می‌شوند.
مدیرکل بهزیستی خراسان‌جنوبی خاطرنشان کرد: امیدواریم با این طرح توسعه فرهنگی، دیدگاه‌های مردم نسبت به مشاوره تغییر و شاهد استقبال بیشتری باشیم.
بی‌تردید وجود مراکزی چون اورژانس اجتماعی در کاهش آلام و دردهای خانواده‌هایی که سال‌هاست در چنگال آسیب‌های اجتماعی اجتماعی ناشی از فقر و اعتیاد و … اسیر هستند، بسیار مؤثر خواهد بود. کافی است کمی به این نقش بها داده و این مراکز را بیشتر بشناسیم
