علل التهاب چند روز اخیر در بازار ارز به یک پرسش عمومی تبدیل شده است که پاسخ ساده ای دارد .اگر چه فهم این پاسخ ساده برای بوروکراسی سیاست زده ایران به رغم تجربه چندین شوک ارزی بسیار ثقیل است.خطای «تثبیت نرخ اسمی ارز» به جای «نثبیت نرخ واقعی ارز»منشا اصلی التهاب ارزی است اگر چه تلنگر تقویت جهانی دلار باعث فعالیت این گسل شده است.
شايد قبل از پرداختن به پاسخ لازم باشد نيم نگاهي به روند نرخ‌هاي ارز در چند سال اخير داشته باشيم.امروز سه‌شنبه (٩ آذر ٩٥) نرخ دلار در بازار آزاد ظاهرا مرز ٣٩٠٠ تومان را پشت سر گذاشت. نرخ يورو حول ٤٢٤٠ و پوند نيز حدود ٤٨٥٠ گزارش شده است
براي تجسم تصويري از روند بازار مي توان نرخ‌هاي دو سال پيش يعني اواخر آذر ٩٣ را با الان مقايسه كرد. اگر چه نرخ دلار نسبت به آذر ٩٣ كه حدود ٣٥٠٠ تومان بود تقريبا ٤٠٠ تومان افزايش نشان مي‌دهد اما در بازار ساير ارزهاي مهم شاهد روند معکوسی بوده‌ایم. به عنوان مثال، نرخ يورو كه در آن زمان حدود ٤٣٧٠ تومان بود هنوز به رغم جهش‌هاي اخير از همان سطح هم پايين‌تر است و امروز در بالاترين معامله ٤٢٣٠ تومان قيمت خورده است! يا پوند هنوز ٦٥٠ تومان از قيمت دو سال پيش پايين‌تر است! براي داشتن تصويري فراگيرتر مي‌توان نرخ‌هاي خرداد ٩٢ يعني زمان انتخاب روحاني را هم در كنار اين نرخ‌ها گذاشت كه همه نرخ‌ها بالاتر از آذر ٩٣ بودند. اما در فاصله آذر ٩٣ تا آذر ٩٥ چه اتفاقي افتاده است؟ شاخص جهاني دلار در اين فاصله زماني ازعدد٨٩ به بيش از ١٠١ واحد رسيده كه به مفهوم تقويت حدود ١٤ درصدي ارزش جهاني دلار در برابر ساير ارزهاست
متأسفانه سياست ارزي دولت به جاي منعكس كردن افزايش ارزش دلار در معادل ريالي آن، كاستن از نرخ ساير ارزها بوده كه در زمان فشار تورمي، سياستي اشتباه و خطرناك محسوب مي‌شود و علاوه بر تقويت پتانسيل جهش ارز باعث لطمه شديد به توليد داخلي و صادرات نيز مي شود كه همه اين آثار هم‌اکنون در اقتصاد کشور قابل مشاهده است.
علی میرزاخانی
