اگر چربی ذخیره شده در کبد حدود ۵ الی ۱۰درصد وزن اندام‌های بدن را تشکیل داده باشد، مبتلا به کبد چرب خواهید بود. بیماری کبد چرب دو نوع است یک نوع آن با نام کبد الکلی و دیگری با نام کبد چرب غیرالکلی شناخته میشود. کبد چرب حاملگی شرایط نادر دیگری است که به هنگام تجمع چربی در کبد در زنان باردار رخ می‌دهد. کبد یکی از اندام‌هایی است که به سختی در بدن کار میکند. این اندام بدون خستگی بدن را سم‌زدایی میکند، صفرای مورد نیاز برای هضم چربی را تولید میکند، هورمون‌ها را می‌شکند و ویتامین‌ها، مواد معدنی و آهن موردنیاز و ضروری بدن را ذخیره میکند. به همین خاطر است که باید از کبد خود مراقبت کنیم و سعی کنیم به طور مداوم عملکرد آن را مورد بررسی قرار دهیم.
مسئولیت کبد پردازش مواد مغذی جذب شده توسط روده است تا بدن بهتر و به شیوه موثرتر آن را جذب کند. کبد همچنین ترکیبات خون را تنظیم میکند تا بتواند پروتئین، چربی و قند آن را در یک سطح متعادل نگه دارد. در نهایت، این اندام سموم را از خون دفع میکند و الکل و سایر داروها را می‌شکند. به گزارش مجله سلامت، افرادی که با بیماری کبدی دست و پنجه نرم میکنند، مدیریت چربی توسط سلول‌های کبد با اختلال مواجه میشود. به همین خاطر، چربی در کبد تجمع پیدا می کند. این شرایط عدم تعادل بین مصرف چربی و اکسیداسیون و خروج آن است. امروزه افراد بیشتر از قبل با سموم محیطی مواجه هستند و این موارد از طریق محیط کار یا غذاهایی که مصرف میشود وارد بدن میشود. به همین خاطر مراقبت از سلامت کبد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
انواع بیماری کبد چرب
بیماری کبد الکلی نتیجه نوشیدن الکل بیش از حد است. این شرایط ارتباط مستقیمی با مقدار الکلی که می‌نوشید دارد. خون شما قادر نیست به درستی الکل را بشکند و همین امر بر روی کبد تاثیر می‌گذارد. این بیماری همچنین ممکن است شرایط ارثی باشد زیرا ژن‌هایی که از پدر و مادر به فرزند می‌رسند شانس ابتلا به چنین شرایطی را افزایش می‌دهند. بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در جهان غرب است. این بیماری نیز یکی از شایع‌ترین اشکال بیماری مزمن کبدی در نظر گرفته میشود و یکی از موارد شایع در میان سایر بیماری‌های مزمن کبدی است. کبد چرب غیرالکلی، در افرادی که اضافه وزن دارند و میانسال هستند بیشتر دیده میشود اما اخیرا تعداد کودکانی که به این شرایط دچار می‌شوند نیز افزایش پیدا کرده است. افرادی که به NAFLD مبتلا هستند سطح بالایی از کلسترول را دارند و به دیابت نیز مبتلا هستند. به طور معمول این شرایط مرتبط با سوءتغذیه، داروها، بیماری کبدی به ارث رسیده، کاهش وزن سریع و باکتری زیاد در روده کوچک است. سه نوع NAFLD وجود دارد. که هرکدام از آنها را در ادامه شرح خواهیم داد: کبد چرب غیرالکلی زمانی ایجاد میشود که چربی در کبد تجمع پیدا میکند اما الزاما این موضوع به معنای آسیب رسیدن به شما نیست. این موضوع بدین معنی است که چربی اضافی در کبد وجود دارد اما عوارض آن زیاد شایع نیست. طبق مطالعه انجام شده در دانشگاه سیدنی، NAFLD در ۱۷درصد از ۳۳درصد جمعیت آمریکا دیده میشود. این درصد رو به رشد نشان دهنده ظهور چاقی، مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع ۲ است. استئاتوهپاتیت غیرالکلی در طیف کمتری از افراد مبتلا به کبد چرب رخ می‌دهد. چربی باعث ایجاد التهاب در کبد میشود و همین امر می‌تواند توانایی و عملکرد کبد را دچار اختلال کند. چنین شرایطی معمولا منجر به سیروز یا زخم شدن کبد میشود. سیروز مرتبط با کبد چرب غیرالکلی زمانی رخ می‌دهد که التهاب کبد به زخم شدن بافت‌های کبد می‌انجامد و باعث میشود کبد سنگین‌تر از سایر اندام‌های بدن گردد. این زخم تا جایی ادامه پیدا میکند که دیگر کبد عملکردی نخواهد داشت و از کار می‌افتد. کبد چرب حاد حاملگی شرایط جدی است که در آن چربی در کبد تجمع پیدا میکند و می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد. این شرایط زمانی خطرناک تر میشود که باعث از کار افتادن کبد و کلیه شود. این شرایط همچنین ممکن است به خاطر عفونت یا خونریزی شدید ایجاد شود. زمانی‌که مادری در طول دوران بارداری خود کبد چرب داشته باشد، جنین به دنیا می‌آید و در عرض چند هفته کبد مادر به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد.
نشانه‌ها و علائم بیماری کبدی
معمولا هیچ نشانه‌ای در مورد بیماری کبد چرب وجود ندارد بنابراین ممکن است سال‌ها با این شرایط زندگی کنید و اصلا متوجه آن نشوید. در اثر گذشت زمان، برخی از نشانه‌ها خود را نشان می‌دهد. این نشانه‌ها شامل موارد زیر است:
احساس خستگی داشتن، خستگی مفرط، کاهش وزن، کاهش اشتها، ضعف، حالت تهوع، گیجی، مشکل در تمرکز، درد در مرکز یا قسمت فوقانی و راست شکم، کبد بزرگ شده، نفخ و گاز، ادرار تیره رنگ، کبود شدن بدن به راحتی، عرق کردن بیش از حد، یبوست، قسمت‌های تیره و خشک بر روی گردن و زیر بازو.برخی از اوقات کبد چرب به سیروز منجر میشود. سیروز بیماری است که در آن وزن کبد حدود سه پوند میشود. این گزینه یکی از انواع خطرناک و تهدید کننده زندگی از بیماری کبد چرب است. در اثر گذشت زمان، بافت‌های سالم کبد با بافت‌های زخمی جایگزین میشود و همین امر مانع از عملکرد درست کبد خواهد شد. بافت‌های زخمی جلوی گردش خون از طریق کبد را می‌گیرند و پردازش مواد مغذی، هورمون‌ها، داروها را کندتر می‌سازند و باعث می‌شوند مواد سمی در داخل بدن باقی بمانند. نشانه‌های سیروز کبدی شامل تجمع مایع در بدن،ضعف عضلات، خونریزی داخلی، زرد شدن پوست و چشم و از کارافتادگی کبد است. معمولا بیماری کبد چرب تنها بعد از بررسی و معاینات پزشکی قابل تشخیص است. بررسی های پزشکی و دستگاه‌هایی وجود دارد که می‌توان از آن برای تشخیص تشکیل NAFLD استفاده کرد. پزشک ممکن است متوجه شود که کبد بیمار بزرگتر از حد واقعی آن است. این بیماری را می‌توان با انجام ازمایش خون نیز تشخیص داد. تعداد زیاد برخی از آنزیم‌ها نشان دهنده بیماری کبد چرب است. سونوگرافی را نیز می‌توان برای بررسی دقیق تر کبد مورد استفاده قرار داد. بیوپسی یا برداشت بافت نیز تشخیص NAFLD را ممکن می‌سازد. پزشک می‌تواند بخشی از کبد را با سوزن بردارد و آن را مورد بررسی قرار دهد. اگر فکر می‌کنید در معرض خطر ابتلا به NAFLD قرار دارید یا نشانه‌های موجود را در خود شناسایی کردید بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید.
دلایل اصلی و فاکتورهای خطر برای بیماری کبدی
بیماری کبد چرب زمانی رخ می‌دهد که کبد نتواند چربی را بشکند. این شرایط باعث تجمع چربی در بافت‌های کبدی میشود.برخی از دلایل اصلی ایجاد این بیماری شامل موارد زیر است:
داروها، هپاتیت ویروسی، بیماری خودایمنی یا بیماری کبدی به ارث رسیده، کاهش وزن سریع، سوءتغذیه.فاکتورهای خطر متعددی وجود دارد که شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. این فاکتورها عبارتند از: چاقی، جراحی بای پس معده، کلسترول بالا، سطح بالای تری گلیسیرید خون، دیابت نوع ۲، سندرم متابولیک، آپنه خواب، تیروئید کم کار، کم کاری غده هیپوفیز، سندرم تخمدان پلی کیستیک. براساس مطالعه انجام شده در دانشگاه واشینگتون، چاقی باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی میشود. یکی از ویژگی های عمده کبد چرب غیرالکلی به نام استئاتوز زمانی رخ می‌دهد که نرخ جذب اسید چرب از پلاسما و سنتز اسید چرب بزرگتر از نرخ اکسیداسیون اسید چرب و خروج آن باشد. این عدم تعادل متابولیکی فاکتور قابل‌ملاحظه‌ای برای ایجاد کبد چرب غیرالکلی است. مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۶ که در مجله Clinical Gastroenterology به چاپ رسیده است نشان می‌دهد بیماری کبد چرب غیرالکلی در میان بیمارانی که جراحی چاقی را انجام می‌دهند بسیار شایع است. این مطالعه همچنین بیان میکند که این بیماری بیشتر در مردان شایع است و با افزایش سن و بعد از یائسگی در زنان بیشتر میشود.
رژیم غذایی مخصوص درمان کبد چرب
سلامت کبد به صورت مستقیم با آنچه می‌خورید در ارتباط است اگر یک رژیم غذایی سالم و مغذی داشته باشید می‌توانید سال‌ها از سلامت کبد خود لذت ببرید و درصورتی‌که با مشکل کبدی مواجه هستید نیز می‌توانید با تغییر سبک زندگی و استفاده از رژیم غذایی سالم به بهبود وضعیت کبد خود کمک کنید.
منبع: روزنامه سایه
