سرانجام و پس از حمایت گسترده اعضای کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی از عرضه نفت در بورس، با همکاری شرکت ملی نفت ایران و بورس انرژی یک میلیون بشکه نفت خام سبک ایران در این بورس عرضه شده و تمامی محمولهها توسط بخش خصوصی خریداری شد. عرضه موفق نفت در بورس به عنوان یک راهکار ضدتحریمی در مرحله آزمایشی ناراحتی رسانههای بیگانه نیز به همراه داشت. با این وجود، هنوز زمان عرضه مجدد نفت در بورس انرژی مشخص نیست. بسیاری از نمایندگان مجلس به خصوص اعضای کمیسیونهای انرژی و اقتصادی مجلس اعتقاد دارند که عرضه نفت در بورس نباید در این مرحله متوقف شود و شرکت ملی نفت ایران باید به طور مستمر و در یک بازه 5 ساله نفت را در بورس عرضه کند تا قدم به قدم زمینه شکلگیری تجارت نفت در کشور فراهم گردد و علاوه بر بیاثرکردن کامل تحریمهای نفتی، ایران به هاب نفتی و مرجع قیمتگذاری نفت منطقه تبدیل شود.
در ادامه به اظهارات برخی از نمایندگان مجلس نگاهی می اندازیم:
* ضرورت دارد عرضه نفت در بورس تداوم داشته باشد
اسدالله قرهخانی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به ضرورت ثبات عرضه نفت در بورس انرژی اظهار داشت: «در حال حاضر تا اندازهای زیرساختها آماده شده و این اراده در وزارت نفت و بورس وجود دارد. به همین منظور پیش از اجرای این طرح، جلساتی در کمیسیون انرژی با حضور دست اندرکارانی از بورس، بازرسی، مرکز پژوهش های مجلس و وزارت نفت برگزار شد و تاکیدات لازم صورت گرفت و ما در مجلس بر این امر تاکید کردیم که این حرکت باید تداوم داشته باشد».
*دولت باید به بخش خصوصی اعتماد دهد که عرضه نفت در بورس تداوم دارد
بهروز نعمتی عضو کمیسیون انرژی و سخنگوی هیئت رئیسه مجلس با اشاره به الزامات موفقیت این راهکار ضدتحریمی گفت: «دولت باید این اعتماد را به بخش خصوصی بکند و این اطمینان را هم بدهد که بحث بورس نفت برای امروز و فردا نیست. باید بازار بورس برای مردم که میخواهند آنجا پولشان را بگذارند یک مامن باشد. باید دولت اطمینان دهد که محدودیتی برای عرضه از لحاظ زمانی نمیگذارد چرا که ما از اصلیترین تولید کنندگان نفت جهان هستیم» .
* عرضه نفت در بورس صرفا برای خنثی سازی تحریمها نیست و باید مداوم باشد
هدایتالله خادمی عضو کمیسیون انرژی مجلس اعتماد بخش خصوصی به دولت در این زمینه را باعث تداوم این کار دانست و گفت: «مساله مهم این است که وزارت نفت اعتقاد دارد این حرکت برای همیشه ادامه داشته باشد؛ نه برای زمان موقت. چون طبعا خریدار نفت باید بازار خود را پیدا کند و با پالایشگاه مورد نظر به توافق برسد و در این شرایط پالایشگاه هم باید این اطمینان را داشته باشد که این فرایند ادامهدار خواهد بود. عرضه نفت در بازار بورس اتفاق خوبی است که نباید صرفا برای خنثی سازی تحریم ها مورد توجه قرار بگیرد؛ بلکه باید به عنوان کار و عرضه درازمدت مد نظر قرار گیرد».
* برای مشارکت بخش خصوصی لازم است عرضه نفت در بورس مداوم باشد
علی بختیار عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به آمادگی بخش خصوصی برای خرید نفت از سازوکار بورس گفت: «به اعتقاد بنده بورس به عنوان یک سازوکار شفاف میتواند مسیر تجارت نفت را برای بخش خصوصی باز کند و فعالان بخش خصوصی بتوانند در این حوزه شروع فعالیت بکنند و به همین شکلی که امروز در حوزه شرکت ملی نفت ایران به دو شکل تک محموله یا اسقاط یا به شکل ترم قرارداد منعقد میشود؛ میتوان عرضه در بورس را نیز انجام داد. لذا اگر یک بخش خصوصی میرود با یک پالایشگاه داخلی یا خارجی قرادادی میبندد تا بتواند به طور روزانه نفت را در اختیار این پالایشگاه قرار دهد، باید این امکان برایش مهیا باشد که حتی به صورت ترم قرارداد ببندد و بتواند به صورت دائمی نفت را از شرکت ملی نفت ایران دریافت کند و به پالایشگاه مربوطه تحویل دهد. در نتیجه برای مشارکت بخش خصوصی لازم است که عرضه نفت به صورت مداوم انجام شود».
*عرضه مداوم نفت در بورس برای مقابله با تحریم های آمریکا ضرورت دارد
علی گلمرادی، عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به ضرورت تداوم عرضه نفت در بورس برای مقابله با تحریمهای نفتی آمریکا گفت: «در این مساله همه عوامل درگیر باید متوجه باشند که عرضه نفت در بورس انرژی یکی از راهکارهایی که میتواند بخش قابل توجهی از دغدغههای ما را در رابطه با فروش نفت و درآمدهای نفتی مرتفع کند. لازمه آن هم اعتمادی است که باید همه عوامل نسبت به این موضوع داشته باشند و وزارت نفت باید متوجه باشد که بازار بورس به خوبی میتواند کمک حال آن در مساله فروش، صادرات و دریافت درآمدهای حاصله باشد. از طرفی، بورس انرژی هم باید عرصهای فراهم کند که همه کسانی که میتوانند در این حوزه فعالیت داشته باشند، از جمله سرمایه گذاران، خریداران، عرضه کنندگان و توزیع کنندگان نفت به طور شفاف از شرایط مطلع شوند. در این رابطه لازم است مسئولین بورس و وزارت نفت با همگرایی بیشتر، بسترساز این شفافیت باشند».
* برای تداوم عرضه نفت در بورس نیازی به مصوبه جدید شورای هماهنگی اقتصادی نیست
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به عدم نیاز مجوز از شورای عالی هماهنگی اقتصادی برای استمرار عرضه نفت در بورس گفت: «شورای عالی هماهنگی اقتصادی حجم عرضه نفت در بورس را تصویب نکرد، بلکه تصویب کرد که سازوکار عملیاتی آن اجرایی شود. در نتیجه، لازم نیست برای عرضه مجدد نفت در بورس، دوباره تصمیمی در این شورا گرفته شود. الان مسیر هموار شده و وزارت نفت هم مساعدتهای خوبی انجام داده است. براین اساس من گمان میکنم این اقدام میتواند استمرار داشته باشد».
* استمرار عرضه نفت در بورس برای مقابله با تحریم ها الزامی است
محمود بهمنی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز با اشاره به اینکه مهم فروش نفت ایران است و مهم نیست که شرکت ملی نفت بفروشد یا بخش خصوصی، گفت: «در حال حاضر یکی از راههای موثر مقابله با تحریمها عرضه نفت در بورس است که باید استمرار داشته باشد. هم قیمت را تعیین میکند هم اینکه بخش خصوصی با انعطافپذیریای که دارد بهتر میتواند برای صادرات راهکار پیدا کند و تحریمها را دور بزند. مسئله مهم این است که نفت ما به فروش برود نه اینکه چه کسی نفت ما را صادر کند. ما فقط باید ابزارهای فروش آن را فراهم کنیم و نظارتهای لازم را انجام دهیم».
در مجموع، انتظار می رود با همت وزارت نفت، شاهد تداوم عرضه نفت در بورس انرژی باشیم، امری که با توجه به استقبال بخش خصوصی برای خرید نفت و وجود زیرساختهای لازم در بورس انرژی، ضرورت خاصی دارد و منجر به تکمیل برنامه ایران برای خنثیسازی کامل تحریمهای نفتی آمریکا میشود.