محمدمهدی یزدی: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در توئیتی گفته است که میزان درگیری شناورهای آمریکایی با نیروهای ایرانی در خلیج فارس در سال 2018 به صفر رسیده است.
برخی از رسانه ها و کارشناسان خارجی تغییر عملکرد ایران در این منطقه را دلیل آن نامیدند اما سردار شریف سخنگوی سپاه با رد این اظهارات می گوید گشت های دریایی سپاه و ماموریهای آنها هیچ تغییری نکرده و اگر میزان برخوردها کاهش داشته به دلیل قانونمندتر شدن رفتار آمریکایی ها در خلیج فارس است.
نیروی دریایی سپاه طبق تقسیم وظایف صورت گرفته با نیروی دریایی ارتش، مسئولیت حراست از تنگه هرمز و خلیج فارس را برعهده دارد.
خلیج فارس و تنگه هرمز در مقاطع مختلف عرصه رویارویی مستقیم و بی واسطه سپاه پاسداران با ارتش آمریکا بوده است.
این منطقه همچنین علاوه بر موقعیت ژئوپولیتیک منحصر به فرد خود به لحاظ دسترسی آن به عمق خاورمیانه، به دلیل عبور بخش قابل توجهی از انرژی دنیا از اهمیت بالایی برای قدرتهای جهانی برخوردار است.
تصویر ماهواره‌ای خلیج فارس و تنگه هرمز
لذا هر چندوقت موضوعات و حواشی قابل توجهی پیرامون این منطقه دریایی در جهان توسط سیاستمداران و فرماندهان نظامی مطرح میشود که شاید مهمترین آنها در مقطع اخیر سخنان رئیس جمهور کشورمان در سوئیس و نامه سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه در حمایت از آن بود.
روحانی در آن سفر در پاسخ به تهدیدات آمریکایی ها مبنی بر جلوگیری از صادرات نفت ایران، گفت این معنا ندارد که نفت ایران صادر نشود ولی نفت منطقه صادر شود.
بسیاری از کارشناسان این جمله را تهدیدی از سوی ایران برای بستن تنگه هرمز تعبیر کردند.
* تنگه هرمز و خلیج فارس زیر سایه سپاه
همانطور که در بالا اشاره شد، از اواخر دهه 80 (شمسی) بنا بر تدبیر فرماندهی معظم کل قوا مبنی بر تفکیک مسئولیت نیروهای دریایی سپاه و ارتش، امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز به سپاه واگذار شد و امروز قرارگاه دریایی خاتم‌الانبیا(ص)2 مسئولیت اصلی حراست از این آبراه مهم جهان را برعهده دارد.
با توجه به ماموریت محوله، یکی از مهمترین اقدامات روزمره نیروی دریایی سپاه، رهگیری ناوگان‌های بیگانه حاضر در خلیج فارس است که طی آن، پاسداران حاضر در این منطقه، کار ثبت عبور و مرور شناورهای خارجی را برعهده دارند و همه شناورهای عبوری از تنگه هرمز موظف هستند که خود را به نیروهای ایرانی معرفی کنند.
برهمین اساس کلیه ترددها در این منطقه اعم از شناورهای تجاری و نظامی که عبور بی ضرر از تنگه هرمز دارند، کنترل می شوند که این امر شامل تمامی ناوگروه‌های آمریکایی از جمله ناوهای غول پیکر هواپیمابر آنها نیز خواهد شد.
البته این رهگیری و سوال و جواب تنها محدود به تنگه هرمز نیست بلکه حتی قبل از آن، فعالیت نیروهای سپاه آغاز شده و شنودها از ورای منطقه آغاز و رهگیری برای «مثبت کردن» (کسب اطلاعات از شناورهای بیگانه) در این منطقه انجام میشود.
در این محدوده هر شناوری در هر زمانی که وارد خلیج فارس شود، از طریق سیستم‌های شنود، یگان‌های شناوری، رهگیری با هواپیماهای بدون سرنشین و سامانه های راداری رصد و شناسایی شده و تحت کنترل سپاه قرار می گیرد.
از آنجایی که بیشترین بارِ اُبهت ناوگروه‌های آمریکایی در تبلیغات رسانه‌ای آن خلاصه میشود، وقتی شناورهای ناوگان‌های نظامی آنها قصد ورود به خلیج فارس را دارند به طور عمده به صورت کاروانی وارد می‌شوند؛ مثلا 4 فروند همراه هم.
یکی از نکات حائز اهمیت، این است که شناورهای آمریکایی برای خودشان حریم امنیت تعریف کرده‌اند که این حریم در سایر نقاط دنیا رعایت میشود.
بر همین اساس در بسیاری از نقاط دنیا وقتی این ناوها وارد تنگه‌ها و کانال‌ها می‌شوند، آن تنگه به مدت 24 ساعت بسته میشود تا نیروهای آمریکایی به راحتی عبور کنند.
هیچ شناوری حق نزدیک شدن به این ناوها را ندارد به ویژه اگر آنها تشخیص دهند که آن شناور، شناور نظامی است. اما این قانون نانوشته در «تنگه هرمز» معنایی ندارد چراکه جمهوری اسلامی ایران این حریم را قبول نداشته و البته آمریکایی‌ها هم چاره‌ای جز گردن نهادن بر این واقعیت ندارند.
تقابل سپاه با ناوگان دریایی آمریکا در خلیج فارس را می‌توان در قالب سه نوع درگیری‌های «سخت»، «نیمه سخت» و «نرم» دسته بندی کرد.
تاریخچه درگیری مستقیم و سخت سپاه با نیروی دریایی آمریکا به سال‌ها قبل یعنی در دوران دفاع مقدس برمی‌گردد که مشهورترین آنها درگیری ناوگروه نیروی دریایی سپاه به فرماندهی شهید نادر مهدوی با آمریکایی‌ها در پاییز سال 66 بود که طی آن یک فروند بالگرد آمریکایی سرنگون و اکثر نیروهای رزمنده ایرانی حاضر در این عملیات نیز به شهادت رسیدند.
علاوه بر آن، سپاه پاسداران (در همان سالهای پایانی جنگ) با استفاده از دیگر تجهیزات خود ازجمله انواع مین های دریایی، چند کشتی جنگی و غیرجنگی متعلق به کشورهای خارجی ازجمله آمریکا را مورد اصابت قرار داد که این درگیری‌ها به «جنگ نفتکش‌ها» معروف شد.
پس از گذشت 3 دهه از پایان جنگ، یکی از معدود مواردی که هنوز هم برخی موضوعات آن دارای طبقه بندی محرمانه است، همین موضوع درگیری‌های دریایی ایران و آمریکا در خلیج فارس است.
دریادار فدوی در همین رابطه گفته است: «مسائل ما با آمریکایی‌ها در خلیج فارس اواخر 65 آغاز شد ولی هنوز تمام نشده و همچنان ادامه دارد و همچنان محرمانه مانده است.»
وی می‌افزاید: «بعد از گذشت 27 سال هنوز هم بخاطر معذورات حفاظتی نمی‌توانیم در خصوص عملیات های رو در رویی با شیطان بزرگ در خلیج فارس صحبت کنیم.»
اما در سالهای بعد از جنگ هم این تقابل به نوعی دیگر ادامه داشت و سپاه -که حالا مسئول مستقیم تامین امنیت خلیج فارس است- تاکید می‌کند که هیچکس حق ورود بی اجازه به آبهای ایران را ندارد و این را در عمل هم نشان داد که 3مورد مهم آن در سالهای 82 و 86 و 94 اتفاق افتاد.
آخرین مورد این تقابل ها به دی ماه سال 94 بر می‌گردد.
در این عملیات که در اطراف جزیره فارسی صورت گرفت، 10 تفنگدار نیروی دریایی ارتش آمریکا مجهز به سلاح‌های سبک و نیمه سنگین که وارد آبهای سرزمینی کشورمان شده بودند، بازداشت شدند.
به گفته دریادار فدوی، در هنگام توقیف این شناورها، ناو هواپیمابر ترومن امریکا در جنوب شرقی جزیره فارسی و در آب های بین المللی نزدیک محل توقیف شناور حضور داشته است و تحرکاتی در حدود 40 دقیقه برای آزادی این ملوانان داشته که با اقدام به موقع نیروی دریایی سپاه خنثی شده است.
علاوه بر این، موارد مشابه دیگری نیز رخ داد که در یکی از آنها [فروردین سال 86] گروهی از تفنگداران نیروی دریایی انگلیس بازداشت شدند.
اینها همان مواردی است که به گفته سردار شریف سخنگوی سپاه، به آمریکایی ها ثابت کرده ایران در حراست از آبهای سرزمینی خود تا چه حد جدیست.
سردار شریف می‌گوید: «بعد از بازداشت اخیر آمریکایی ها که به عذرخواهی آنها انجامید، حساب کار دستشان آمده وگرنه در رفتار و گشت ها و کنترل های نیروی دریایی سپاه تغییر خاصی صورت نگرفته است. لذا مطرح کردن این موضوع که درگیری دریایی سپاه با ناوگان آمریکا به صفر رسیده بدلیل تغییر رفتار ایران نیست بلکه نشان دهنده تبعیت آمریکایی‌ها از قانون حاکم بر خلیج فارس و درک قدرت دریایی سپاه است.»
البته دریادار فدوی فرمانده نیروی دریایی سپاه نیز قبلا گفته بود که اگر به عبور و مرور ها در خلیج فارس نگاه کنیم، خواهیم دید که آمریکایی‌ها در حالتی انفعالی به سر برده و از فرامین و خواسته های نیروی دریایی سپاه تبعیت میکنند.
