استفاده از موشک های هوا یا زمین پرتاب در نقش های متفاوت، با توجه به ویژگی ها و مزیت های مختلف آنها، امری مرسوم در نیروهای مسلح جهان به حساب می آید؛ به خصوص در کشورهایی که توانسته باشند محدودیت ها و مصائب تسلط بر تکنولوژی و گلوگاه‌های این تغییرات را برای خود حل کنند. برای مثال موشکی مثل AIM-120 که در اصل یک موشک میان برد هوا به هوا است را می توان در نقش موشک سطح به هوا نیز استفاده کرد یا موشک دوش پرتاب معروف استینگر را می توان روی بالگرد نصب کرده و در نقش هوا به هوا استفاده کرد که این تغییرات، مزیت ها و مشکلات فنی خاص خود را دارد.
یگان هوانیروز سپاه نیز که از چند سال پیش تعدادی بالگرد AH-1J کبری را در اختیار دارد، طی سالهای اخیر تغییرات و ارتقاء های خاصی را روی این بالگرد جنگی پیاده کرده که روز 4 شنبه و در جریان بازدید سردار سرلشکر جعفری فرمانده کل سپاه از مرکز آموزشی و تخصصی تعمیرات بالگرد هوانیروز سپاه، شاهد رونمایی از برخی از سامانه ها بودیم که برای نصب روی این بالگردهای کبری طراحی و عملیاتی شده اند.
آذرخش؛ سلاحی برای نابودی پهپادها و انتحاری ها
از جمله این موارد "موشک آذرخش" بود که در جریان بازدید فرمانده کل سپاه از این مرکز رونمایی شد. قالب و بدنه کلی این موشک شباهت بسیاری به موشک هوا به هوای AIM-9J دارد که سالها پیش برای استفاده در ناوگان جنگنده های ایرانی خریداری شده بود. البته این احتمال به شکل بسیار قوی وجود دارد که بدنه موشک آذرخش صرفا از نمونه آمریکایی الگو برداری و در داخل ساخته شده چراکه متخصصان سپاه در بخش های مختلف، همواره پیشگام و الگوی توسعه تسلیحات ساخت کشورمان بوده اند و با توجه به ساختار متناسب آن موشک، از الگوی مذکور بهره گرفته اند.
شاید این سوال پیش بیاید که اصولا آن موشک در شرایط امروزی و آن هم بر روی بالگردی مثل کبری به چه کاری می آید؟ در پاسخ باید گفت در دنیا معمولا موشک های هوا به هوا برای دفاع از بالگردها در برابر تهدیدات هوایی نصب می شود اما استفاده از این موشک ها در نقش هوا به زمین شاید به نوعی خاص و کم نظیر باشد و سوابق بررسی نشان می دهد فقط ارتش آمریکا برای دوره ای در زمان جنگ سرد، طرح استفاده از موشک سایدوایندور را در نقش ضد زره به آزمایش گذاشت اما این طرح کنار گذاشته شد.
در ابتدا نگاهی به مشخصات موشک آذرخش داشته باشیم که در جریان مراسم رونمایی اعلام شد.
برابر آنچه در این مراسم اعلام شد، برد کلی این موشک در حدود 10 کیلومتر و برد قفل جستجوگر حرارتی این موشک نیز در حدود 6 کیلومتر است، سرعت آن در حدود 550 متر بر ثانیه و وزن آن در حدود 70 کیلوگرم اعلام شده. اما نگاه دقیق تر به بخش جلویی موشک نشان دهنده تغییر جستجوگر نصب شده روی موشک آذرخش است که از نوع حرارتی است و البته اطلاعات خاصی از آن در دسترس نمی باشد.
با توجه به اینکه طبق اعلام مسئولین سپاه در این مراسم، این موشک برای درگیری با اهداف زمینی و همچنین اهداف هوایی کم سرعت طراحی شده بایستی گریزی به تجربیات بدست آمده در عملیات های رزمی در عراق و سوریه زد.
پهپادهای دست‌ساز از جمله جنگ افزارهایی هستند که این روزها در خاورمیانه در تعداد بالا مورد استفاده قرار می گیرند و به دلیل اندازه کوچک و سرعت پایین، شناسایی و مقابله با آنها بسیار سخت است. استفاده از یک بالگرد که می تواند در صورت لزوم با سرعت کم پرواز کرده و در عین حال به یک موشک با جستجوگر حرارت یاب همچون آذرخش مجهز است می تواند گزینه ای مناسب برای مقابله با این شکل از تهدیدات باشد. هواپیماهای جنگی معمولا توان پرواز با سرعت خیلی پایین برای رهگیری این پهپادها را ندارند و از طرف دیگر سامانه‌های پدافندی سطح به هوا نیز یا در کشف این تهدیدات مشکل داشته یا در صورت کشف موشک‌های مورد استفاده در این سامانه ها بسیار گران قیمت هستند.
اما یکی دیگری از تهدیدات شاید روزمره در میدان نبرد خاورمیانه، خودروهای انتحاری هستند. موشک آذرخش می تواند با استفاده از رهگیری حرارت ساطع شده از خودروهای مورد نظر، آنها را شناسایی کرده و با موفقیت مورد اصابت قرار دهد. البته درباره توانایی های این موشک، "قابلیت استفاده از آن در نقش زمین به زمین" نیز سخن به میان آمد است که با این اوصاف، می توان با ترکیب آن با یک سیستم هدف گیری زمینی، از این موشک جدید در نقش ضد خودروهای انتحاری یا زره پوش های سبک نیز بهره برد.
**تغییر توپ در کبری‌های سپاه
همچنین بر اساس برخی تصاویر منتشر شده، توپ بالگردهای کبری سپاه نیز تغییر کرده و این پرنده ها از یک توپ تک لول استفاده کرده یا خواهند کرد که این توپ تک لول 20 میلی متری "سعیر" نام دارد و می تواند با اهداف به صورت دقیق تا فاصله 1800 متری درگیر شود.
از جمله نکات مثبت درباره این توپ این مسئله است که می توان آنرا روی یک خودرو یا قایق نیز نصب کرده و به عنوان سلاح سطح به هوا نیز مورد استفاده قرار داد و با توجه به اینکه در سلاح های تک لول معمولا شاهد افزایش دقت به نسبت سلاح های چند لوله هستیم، کاربردهای متفاوت و موثری در مقابله با طیف وسیع تهدیدات خواهند داشت که بر پایه افزایش دقت تیراندازی بالگردهای جنگی سپاه استوار است. وزن این سلاح در حدود 55 کیلو و نواخت تیر آن در حدود 600 تیر در دقیقه است.
به نظر می‌رسد تعریف و ساخت سلاح های جدید که با توجه به تجربیات بدست آمده از نبردهای اخیر در منطقه خاورمیانه، به دست آمده، قطعا به ساخت هر چه بهتر سازمان نوپای هوانیروز سپاه کمک کرده و ترکیب پهپادها با بالگردهای هوانیروز سپاه، تیمی مقتدر برای حفاظت از مرزها و منافع کشورمان می سازد.
