وزارت امور خارجه مسئول روابط اقتصادی نیست

محمد جواد ظریف با حضور در برنامه گفت وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با اشاره به اینکه ایران به لطف خدا و به برکت حضور مردم امن ترین و آرام ترین کشور منطقه است، افزود: اتفاقی که بعد از انقلاب اسلامی رخ داد، سربلندی است که به مردم‌ خود تکیه داریم، نمایندگی از چنین مردمی سربلندی ویژه ای دارد و اینکه جلوی کسی سر خم نمی کنیم و از دیدگاه های اصولی جمهوری اسلامی بدون نگرانی دفاع می کنیم.
ظریف با بیان اینکه کشورهای اطراف ایران همه چیزشان به کشورهای دیگر وابسته است و حتی امنیت ایران را ندارند به موضوع تامین امنیت اشاره کرد و گفت: در این خصوص دو دیدگاه وجود دارد، در یک دیدگاه امنیت از داخل کشور با حضور و مشارکت مردم در پای صندوق های رای تامین می شود، اما در یک دیدگاه دیگر، امنیت از خارج از کشور خریداری می شود، کشورهای جنوبی خلیج فارس سال گذشته میلادی، 116 میلیارد دلار خرید سلاح تسلیحاتی داشتند اما ایران به سیاست خود باور دارد که امنیت را از درون می توان تامین کرد.
وی همچنین با اشاره به اینکه برخی از همسایگان ما در تلاش هستند تا نشان دهند در خطر قرار دارند، افزود: مشخص است دیدگاه مبتنی بر وابستگی ممکن است در ظاهر مورد حمایت کشورهای قدرتمند باشد اما هیج احترامی برای دارندگان آن وجود ندارد، در صورتی که یک نماینده ایران هر جا حضور پیدا می کند ممکن است برخورد تندی با او داشته باشند اما در عین حال با او با احترام برخورد می کنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه به تغییرات در ساختار وزارت امور خارجه اشاره کرد و گفت: ما دو تغییر در وزارت خارجه داشتیم که شاید بزرگترین تغییر در ساختار این وزارتخانه بعد از انقلاب بوده است، در سطح معاونت ها و سطح لایه های مدیریتی تغییراتی ایجاد کردیم به طوری که معاونت های منطقه ای حذف شد و معاونت اقتصادی و سیاسی را جایگزین کردیم.
وی با اشاره به اینکه معاونت اداری مالی، پارلمانی و حقوقی همچنان حضور دارند، ادامه داد: با ایجاد ساختار جدید در وزارت خارجه به تحقق سیاست اقتصاد مقاومتی کمک خواهد شد و در سه حوزه مشخص کار را دنبال می کنیم، فراموش نمی کنیم که وزارت خارجه تسهیل گر امور اقتصادی است.
ظریف با اشاره به اینکه باید توجه داشت وزارت خارجه سرمایه ای جز کارشناسان خود ندارد که همگی آنها تخصص خوبی دارند و آنها باید نتیجه کار خود را ببینند، تصریح کرد: به هر حال نظرات مختلفی برابر تغییرات وزارت خارجه وجود دارد لذا مقابل هر تغییری مقاومتی وجود دارد.
وی افزود: وزارت خارجه بعد از بررسی چندین ساله توانست تایید ساختارش را از سازمان اداری و استخدامی دریافت کند، جانمایی ادارات را در وزارت امور خارجه بهینه سازی کردیم و فکر می کنم تحول مهمی در وزارت خارجه ایجاد شده است.
رئیس دستگاه دیلماسی تاکید کرد: وزیر امور خارجه، مسئول سیاست خارجی است، در گذشته برای اینکه تصمیمی به وزیر منتقل شود از 6 لایه عبور می کرد اما در حال حاضر از 3 یا 4 لایه عبور می‌کنند.
ظریف در ادامه با اشاره به اینکه اکنون هشت دستیار وزیر در حوزه منطقه‌ای داریم، گفت: این ترکیب جدید است لذا دیپلماسی باید در خدمت اهداف توسعه اقتصادی کشور و اقتصاد مقاومتی باشد.
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه وزارت امور خارجه مسئول روابط اقتصادی نیست، افزود: باور دارم با این وضعیت می توان کار وزارت امور خارجه را کارشناس محور کرد. زیرا سرمایه ما کارشناسانمان هستند به طوری که همه تخصص های خوبی دارند لذا اکنون کارشناسان در این مرحله می‌توانند حضور داشته باشند.

** دولت آمریکا به ویژه دولت کنونی این کشور هیچگاه با جمهوری اسلامی سرسازش نداشته است
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه در پاسخ به این پرسش که آیا این امکان وجود نداشت که برجام به‌گونه‌ای نوشته شود که آمریکایی‌ها این فرصت را نداشته باشند که هر سه ماه یکبار به بهانه تعلیق تحریم‌ها موضع‌گیری‌هایی را علیه ایران و برجام مطرح کنند، گفت: «نمی‌توانم ادعا کنم که برجام بهتر از این نمی‌شد، نوشته شود اما ادعا می‌کنم که برجام نه همه چیزی است که ما می‌خواستیم؛ نه همه چیزی است که طرف‌های مقابل از جمله آمریکایی‌ها می‌خواستند.» تعدادی از کشورهای مقابل می‌خواستند که این موضوع مرحله‌ای رخ بدهد و علاقه‌مند نبودند که تحریم‌ها یک‌باره حذف شود ولی ما اصرار کردیم که کلیه تحریم‌های مرتبط با موضوع هسته‌ای باید یکجا برداشته شود.
ظریف با اشاره به برخی از محدودیت‌ها در آمریکا افزود: آنها محدودیت‌های خاص خود را در این زمینه داشتند چراکه برای رفع تحریم‌ها باید به کنگره می‌رفتند و در آن مقطع و همچنین در زمان فعلی کنگره دست تندروها است. با توجه به این شرایط برجام را به شکلی تنظیم کردیم که در آن مقطع تنها شرایط ممکنی بود که می‌شد، برجام را تصویب کرد.
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه بار دیگر با اشاره به تهدیدهای ترامپ علیه برجام گفت: ترامپ در اردیبهشت‌ماه 1395 قبل از اینکه کاندیدای حزب جمهوری‌خواه شود در سخنرانی خود در ایپک تاکید کرد اولویت من در صورتی که رئیس جمهوری آمریکا شوم، پاره کردن برجام است. اکنون تقریبا 390 روز از ریاست‌جمهوری او گذشته و چنین اتفاقی نیفتاده است، نه اینکه وی به برجام علاقه‌مند شده باشد بلکه برجام به عنوان یک سند بین‌المللی شرایطی را داشته است که اطرافیان ترامپ به او گفته‌اند که اگر او این کار را بکند، آمریکا منزوی می‌شود.
وزیر امور خارجه در ادامه همچنین با اشاره به خصومت‌های دولت آمریکا بخصوص دولت جدید این کشور با ایران افزود: آنها سر ناسازگاری با ایران دارند؛ چراکه ایران بعد از انقلاب نگرش جدیدی را مطرح کرد.
ظریف با بیان اینکه ترامپ وقتی می‌خواست به منطقه بیاید، گفت هدف من دوشیدن کشورهای منطقه است، ادامه داد: این در حالی است که آنها نمی‌توانند چنین رفتاری را با ایران بکنند و به همین خاطر هیچ‌وقت با ایران سر سازش نداشته‌اند.
رئیس دستگاه دیلماسی با تاکید بر اینکه کلمه به کلمه برجام براساس عدم اعتماد متقابل نوشته شده است، گفت: شاید کمتر سند بین‌المللی داشته باشیم که این‌قدر طولانی باشد و این نشان‌دهنده این است که طرفین به یکدیگر اعتماد نداشته‌اند. در این سند همه چیز به ریز نوشته شده است.
ظریف در ادامه با بیان اینکه آنچه ترامپ در مورد برجام انجام می‌دهد، قابل پیش‌بینی بود، تصریح کرد: یعنی ما از آمریکا توقع نداشتیم که با حسن‌نیت تعهدات خود در برجام را اجرا کند؛ در حالی که برجام ، آمریکا را متعهد می‌کند که با حسن‌نیت این توافق را اجرا کند. ما در جای جای برجام آوردیم که طرف‌ها با حسن‌نیت وظایف خود را انجام دهند و علت اینکه این اصل بدیهی را ذکر کردیم، این بود که این توقع را داشتیم که آنها خلاف این موضوع عمل کنند. از روز اول این نگرانی وجود داشت که آنها براساس همین شیوه فعلی فعالیت کنند.
وزیر امور خارجه ادامه داد: البته در طول این یکسالی که ترامپ آمده و این سخنان را علیه برجام مطرح کرده بیشترین قراردادهای فاینانس و سرمایه‌گذاری مستقیم توسط ایران بسته شده است و آنقدر این قراردادها زیاد است که ما هنوز نتوانسته‌ایم همه منابع را جذب کنیم.
وی تصریح کرد: در چند روز گذشته شاهد این بودیم که مجموعه کشورهای صنعتی که آمریکا نیز عضو آن است، اعلام کردند که ریسک سرمایه‌گذاری در ایران کاهش پیدا کرده و رتبه ایران را در این زمینه پنج قرار دادند. متأسفانه در طول دوره فعالیت دولت‌های هشتم و نهم این رتبه به هفت رسیده بود. سال گذشته رتبه ما 6 شد و امسال علی‌رغم تهدیدهای ترامپ علیه برجام و ایران، رتبه ما به پنج کاهش پیدا کرد و این نشان‌دهنده یکی از توفیقات ماست و دید روشنی که ما نسبت به برجام داریم.
ظریف در پاسخ به این پرسش که به نظر وی اگر دولت هیلاری کلینتون بر روی کار آمده بود، باز هم آمریکایی‌ها با برجام چنین برخوردی داشتند یا نوع برخورد آنها متفاوت بود، گفت: اگر دولت کلینتون روی کار آمده بود احتمال اینکه آنها با این خصومت به برجام نگاه کنند، کمتر بود اما این طور نبود که با صداقت تعهدات خود را اجرا کنند.
وزیر امور خارجه تصریح کرد: یکی از مشکلاتی که دولت ترامپ با برجام دارد، این است که دولت اوباما در ارتباط با آن مذاکره کرده است و اگر هیلاری کلینتون روی کار بود، این مشکل را با برجام نداشت. شما می‌بینید دونالد ترامپ از موقعی که بر سر کار آمده، تلاش کرده که تمام یادگاری‌های باراک اوباما را نابود کند و تنها یادگاری که نتوانسته کاری در مورد آن انجام دهد، برجام بوده است؛ در حالی که تاکنون بسیاری از دستاوردهای دولت اوباما را مورد خدشه قرار داده است.
وی در ادامه در مورد اصرار آمریکایی‌ها مبنی بر اینکه برجام باید مورد مذاکره مجدد قرار بگیرد و اهداف آنها از مطرح کردن این موضوع گفت: آمریکایی‌ها وترامپ از برجام بسیار ناخرسند هستند. ترامپ تلاش دارد که روش‌هایی را پیدا کند که برجام را نابود کند و می‌خواهد وارد حوزه‌هایی شود که صراحتاً خارج از برجام است.
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه با بیان اینکه برجام تلاش کرده که یک حوزه اختلافی را حل کند و این موضوع با تصمیم‌گیری مشخص بازیگران آن انجام شده است، افزود: تصمیم گرفتیم بحث موشکی را از این موضوع جدا کنیم. البته در مورد مسائل موشکی و امنیتی حرف داریم. از مذاکره کردن در هیچ موضوعی نمی‌ترسیم. طرف‌های مذاکره ما کسانی بودند که صدام را تا بن دندان تجهیز کردند. همان‌طور که گفتم، حرف برای گفتن زیاد داشتیم اما تصمیمی که در این توافق گرفته شد، این بود که فقط در یک حوزه یعنی هسته‌ای بحث شود.
ظریف همچنین با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها تلاش دارند که واقعیت‌های موجود در مورد برجام را تغییر دهند، گفت: برجام جزئی از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است و ما بر آنچه که وجود دارد، تاکید می‌کنیم؛ گرچه همان‌طور که گفتم آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند که واقعیت را تغییر دهند.
وی در ادامه با بیان اینکه ایران در عرصه معاملات بین‌المللی در دوران بعد از برجام به پیشرفت‌های بسیار خوبی دست پیدا کرده‌است، تصریح کرد: اکنون نفتمان را به راحتی می‌فروشیم و پولمان را دریافت می‌کنیم. البته با برخی از کشورها توافقنامه‌هایی داریم که برابر میزان نفتی که می‌فروشیم کالا بگیریم و این توافقنامه‌ها یادگار دوران سخت تحریم‌هاست. البته این موضوع شامل یکی دو کشور از جمله کره جنوبی و چین می‌شود و ما از بقیه کشورها از جمله کشورهای اروپایی و همچنین هند، ژاپن و غیره پولمان را دریافت می‌کنیم.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه اکنون در حوزه‌هایی که پیش از این محدودیت داشتیم، دیگر محدودیتی نداریم، گفت: امروز بالای دو و نیم میلیون بشکه نفت می‌فروشیم و اگر بازار کشش داشته باشد بیش از این نیز می‌توانیم بفروشیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه با اشاره به اینکه آنچه که اکنون مشکل است، این است که دولت آمریکا فشارهایی را بر روی برخی از بانک‌های بزرگ برای اینکه با ایران تعامل نداشته باشند، ایجاد می‌کند و این به خاطر سوءنیت دولت آمریکا است، افزود: الان می‌توانیم با دلار معامله کنیم ولی این دلار نباید در گردش، وارد آمریکا شود و این موضوع با پیچیدگی‌هایی روبه‌رو است اما معامله با سایر ارزها از جمله یورو را انجام می‌دهیم و مشکلی نیست البته یک معضل این است که برخی از ارزها به دلار بسته شده‌اند و این موضوع در هنگام تبدیل مشکلاتی را به وجود می‌آورد.
ظریف با بیان اینکه در هنگام مذاکرات و رفع تحریم‌های بانکی مقداری از مشکلات قابل پیش‌بینی بود، گفت: اما در دوران قبل از برجام به خاطر تحریم‌ها ارتباط بانکی نداشتیم و به همین خاطر برخی از معضلات را نمی‌دیدیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه با اشاره به اینکه در دورانی که ما ارتباط بانکی نداشتیم، تغییراتی در سیستم‌های بانکی دنیا به وجود آمده بود و این تغییرات پیچیدگی‌ها و سختی‌هایی را ایجاد کرده است، افزود: همانطور که اشاره کرده‌ام، به دلیل اینکه ارتباط نداشتیم برخی از معضلات را نمی‌دیدیم و متخصصان امر نیز در این چارچوب تاکید کردند که بعد از بحث عبور از تحریم‌ها باید سیستم بانکی‌مان را متناسب با قوانین بین‌المللی به‌روز کنیم.
وی تصریح کرد: به ‌رغم این مشکلات ما به پیشرفت‌های خوبی در این زمینه دست پیدا کرده‌ایم و در مسیر درستی در حال حرکت هستیم؛ چنانکه در دو مرحله نام ایران از لیست سیاه FATF خارج شده بود و ریسک سرمایه‌گذاری در ایران نیز کاهش پیدا کرده است. در اوج فشارها و لفاظی‌های ترامپ علیه ایران و برجام می‌بینیم که ایتالیایی‌ها تصمیم گرفته‌اند که برای رفع موانع در راستای گسترش تعاملات خود با ایران روش جدیدی را ابداع کنند تا بتوانند با ایران کار کنند. فرانسوی‌ها نیز در همین چارچوب روش دیگری را پیشنهاد کردند.
ظریف ادامه داد: به رغم همه فشارها که ترامپ ایجاد کرده، میزان توافق‌هایی که برای فاینانس و سرمایه‌گذاری مستقیم داشته‌ایم از رشد خوبی نسبت به چند سال گذشته برخوردار بوده است، حدود ۲۹ میلیارد دلار توافق شده است که هنوز نتوانسته ایم مقداری از آن را جذب کنیم و نیز حدود ۱۲.۵ میلیارد دلار پروژه تصویب شده آماده ای که ال سی آن هم باز شده و در حال اجرا است.
رئیس دستگاه دیپلماسی در ادامه با تاکید براینکه مردم مبنای توسعه و امنیت در ایران هستند، خطاب به کارآفرینان کشور گفت: ایران یکی از امن‌ترین محیط‌ها برای سرمایه‌گذاری است. امکانات وسیعی برای سرمایه‌گذاری داریم و خارجی‌ها از انواع امکانات استفاده می‌کنند که بتوانند در این منطقه سرمایه‌گذاری کنند.
وزیر امور خارجه در ادامه افزود: ایران کشوری در خط مقدم مبارزه با داعش است. اعتقاد داریم برای منافع ملی و اقتصادمان جلوگیری از پولشویی ضروری است. این طور هم نیست که سایر کشورها مورد بازرسی قرار نگیرند. همین الان بسیاری از کشورهای بزرگ دارند بازرسی می شوند و یکی از دلایل سخت‌گیری یکی از کشورهای بزرگ نسبت به حساب‌های اتباع ایرانی برای این است که خودش تحت بازرسی FATF قرار دارد.
ظریف در پاسخ به اینکه آیا منظور شما کشور چین است، گفت: من قصد ندارم وارد جزئیات شوم. این واقعیت را نشان دادیم که این مشکل مختص ما نیست. نشان دادیم با انضباط مالی و بانکی و تلاشی که دوستانمان در بانک مرکزی و وزارت اقتصاد کردند و با تصمیم‌گیری‌های درست در کشور، به سمتی می‌رویم که هرگونه بهانه در این حوزه از بین برود و این به نفع منافع ملی است.