به گزارش استناد نیوز، افزایش قابل توجه قیمت مسکن به ویژه در پایتخت در سال های اخیر سبب شده است بخش اعظمی از جامعه ایران این روزها اجاره نشینی را تجربه کنند.
براساس برخی از منابع رسمی؛ اجاره نشینی در مناطق شهری در سال های اخیر نزدیک به ۳۷ درصد افزایش یافته است و بیش از ۳۰ درصد از هزینه خانوارها به مسکن اختصاص می یابد.
بر اساس برخی از منابع رسمی، اجاره نشینی در مناطق شهری در سال های اخیر نزدیک به ۳۷ درصد افزایش یافته است و بیش از ۳۰ درصد از هزینه خانوارها به مسکن اختصاص می یابد.
انجام شماری از اقدامات نظیر طرح "اقدام ملی مسکن" که در برخی از استان ها همچون خراسان شمالی نیز با هدف تعدیل قیمت ها به اجرا رسید، حکایت از اهمیت کاهش هزینه های هنگفت مسکن در سراسر کشور دارد.
این افزایش روبه رشد قیمت مسکن که اجاره نشینان را نیز به ویژه در کلان شهرها با انتقال و جابجایی های مداوم روبه رو کرده است، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان روانشناسی و اجتماعی با افزایش تنش های روانی سبب بسیاری از آسیب های روحی نظیر تعارض و عدم سازگاری می شود.
این آسیب ها به گفته برخی از روانشناسان برای کودکان که از لحاظ روحی آسیب پزیرترند؛ بیش از والدین بروز می یابد و رفتار و عملکرد وی را تحت تاثیر قرار می دهد.
مهدیه رحمانیان دکتری روانشناسی بالینی در این رابطه به خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: از منظر روانشناختی هر تغییر در زندگی آدمی اصل سازگاری را تحت تاثیر قرار می دهد.
وی افزود: به عبارت دیگر تغییر در هر وضعیت که بی شک با انس و الفت آدمی همراه است، سبب اختلالات اضطرابی و عدم سازگاری می شود.
رحمانیان با اشاره به تغییر مراکز آموزشی و مدارس فرزندان به عنوان یکی از مهمترین تبعات این جابجایی ادامه داد: اصل سازگاری در کودکان نسبت به بزرگسالان دیرتر اتفاق می افتد و بر این اساس تاثیر این اختلالات اضطرابی بر کودکان نیز بیش از بزرگسالان است.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: این عدم سازگاری به ویژه در کودکان، ارتباطات اجتماعی آنان را تحت تاثیر قرار می دهد، سبب تعارض می شود و به هنگام سازگاری با محیط اجتماعی جدید خشونت و پرخاشگری، ناامیدی و اضطراب را تقویت می کند.
رحمانیان تصریح کرد: یکی از موثرترین اقدامات به منظور جلوگیری از این آسیب ها و عدم سازگاری فقدان جابجایی های مداوم است.
وی افزود: در برخی مواقع این انتقال و جابجایی ناگزیر انجام می شود و بر این اساس فرزندان و والدین نیازمند فراگیری برخی از آموزش ها تحت عنوان "مکانیسم های (سازوکار) سازگاری" هستند. فراگیری این آموزش ها در یک مقطع زمانی، در مراکز آموزشی و مدارس نیز مورد توجه وزارت آموزش و پرورش قرار گرفت.
رحمانیان خاطرنشان کرد: بر اساس مهارت های این مکانیسم، بشر به هنگام جابجایی و تغییر، عوارض و تبعات کمتری را بر رفتار و عملکرد تجربه می کند و سریع تر با محیط اجتماعی جدید سازگار و مانوس می شود.
به اعتقاد برخی از تحلیلگران اجتماعی انتقال و جابجایی های مداوم محل سکونت و محیط های اجتماعی شماری از فرصت های نوین را نیز در اختیار آدمی قرار می دهد. اما آسیب های روحی و روانی آن بیش از بهره برداری از فرصت ها است.
توسعه و گسترش تعاملات اجتماعی به جهت برقراری ارتباطات جدید یکی از مهم ترین فرصت ها به شمار می رود که به اعتقاد کارشناسان آدمی را به سمت سازگاری و انعطاف پذیری سوق می دهد. اگرچه برخی از کارشناسان در این خصوص بر حفظ ارتباطات اجتماعی پیشین به دلیل کاهش اضطراب و تنش و همچنین برقراری آرامش تاکید می کنند.
افشین طباطبایی روانشناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی در این خصوص اظهار داشت: انتقال و جابجایی مداوم محل سکونت همواره با برخی از آثار و تبعات مثبت و منفی همراه می شود.
وی افزود: یکی از مهم ترین تبعات مخرب این انتقال و جابجایی که به طور متعارف به دلیل شرایط اقتصادی انجام می شود؛ تغییر مراکز آموزشی و مدارس فرزندان خانواده است.
طباطبایی ادامه داد: این انتقال و جابجایی در دوران کودکی (قبل از حضور در مدارس) برای فرزندان آسیب زا نیست اما در دوران تحصیل، تغییر مداوم دوستان، مدرسان و محل تحصیل و مدرسه، امنیت روانی وی را با مخاطره روبه رو می کند.
وی با بیان این مهم که امنیت روانی والدین نیز بر روان فرزندان تاثیرگذار است، تصریح کرد: جابجایی در محیط اجتماعی، کار و سکونت برای والدین نیز از منظر روحی با دشواری همراه است و بر این اساس امنیت روانی کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.
افراد در تامین مسکن از امنیت روانی برخوردار نیستند
این کارشناس همچنین با اشاره به این که در جامعه ایران افراد در تامین مسکن از امنیت روانی برخوردار نیستند، افزود: در بسیاری از جوامع مالک تحت شرایط خاص به منظور تخلیه ملک از اختیاراتی برخوردار است اما بازپسگیری ملک بی دلیل میسر نمی شود و بر این اساس احساس امنیت فراهم است.
طباطبایی تخریب اسباب و تجهیزات منزل، هزینه کردهای اقتصادی به منظور جابجایی و قطع ارتباطات اجتماعی پیشین را از دیگر تبعات مخرب این انتقال عنوان کرد و گفت: سازگاری با محیط اجتماعی جدید نیز از منظر مادی و معنوی هزینه های زیادی دارد.
وی خاطرنشان کرد: کسب تجارب جدید، رویارویی با فرصت‌های تازه، توسعه و تقویت تعاملات اجتماعی و برقراری ارتباطات جدید را نیز باید از نتایج موثر این مهاجرت عنوان کرد اما از منظر روانشناختی بی شک این انتقال به طور مداوم سبب تزلزل امنیت روانی می شود.
به گفته بعضی از پژوهشگران یکی از مهم ترین دلایل اثرات مخرب بر روح و روان آدمی تنزل و پس‌رفت در این جابجایی است. این مهاجرت در بسیاری از موارد به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی انجام می پذیرد و بر این اساس با ارتقای وضعیت همراه نمی شود.
به عبارت دیگر تغییر محل سکونت به دلیل شرایط نابسامان اقتصادی با هجرت به مناطق جنوب شهر، کاهش متراژ مسکن، افزایش سال ساخت و.... همراه است و بنابراین تنش، یاس، ناامیدی و افسردگی بروز می یابد.
مهدی عسکری پور کارشناس ارشد روانشناسی و مشاوره نیز در این خصوص عنوان کرد: انتقال و جابجایی های مداوم محل سکونت بی تردید با نوسانات خلقی و اضطراب همراه می شود.
وی افزود: آدمی از منظر فطری با محیط اجتماعی وفق می یابد، از نظر روحی و روانی با ارتباطات اجتماعی مانوس می شود و بنابراین تغییر در هر یک برای وی با دشواری همراه است.
عسکری پور ادامه داد: این انتقال و جابجایی برای کودکان نیز که در مراکز آموزشی و مدارس به محیط اجتماعی، دوستان، مدرسان و مدیران دلبستگی می یابند، موجب بروز تنش و اضطراب می شود.
به عقیده این مشاور ترک هر یک از تعلقات و دلبستگی ها در بزرگسالان نیز به دلیل ایجاد وابستگی‌های عاطفی سبب بروز این تنش های روانی می شود.
این روانشناس با اشاره به شرایط اقتصادی کشور تصریح کرد: این انتقال و جابجایی که به جهت وضعیت نامساعد اقتصادی انجام می شود، با تنزل موقعیت اجتماعی باعث سرخوردگی و ضربات روحی است.
وی افزود: این سرخوردگی و همچنین احساس بی ثمر بودن زحمات به دلیل این تنزل موقعیت اجتماعی، در درازمدت خشونت، پرخاشگری و افسردگی را رقم می زند.
عدم گفت وگو در خانواده بر بروز آسیب‌های روحی اثرگذار است
عسکری پور در خصوص کاهش و رفع این تبعات مخرب اظهار داشت: دولت و حاکمیت باید برای بهبود شرایط اقتصادی جامعه اقدام و بر این اساس از جابجایی های مداوم محل سکونت جلوگیری کنند.
وی هچنین یادآور شد: در حال حاضر سرانه گفت وگو در خانواده در جامعه ایران به طور قابل توجهی کاهش یافته است؛ در برخی از مواقع این گفت وگو در طول روز به یک ساعت نیز نمی رسد و این امر نیز بر افزایش تنش ها و نوسانات خلقی می افزاید.
این کارشناس تصریح کرد: عدم این گفت وگو همچنین سبب عدم بیان بسیاری از چالش‌های اقتصادی و اجتماعی خانواده می شود و این کتمان بر بروز سردرگمی ها و آسیب های روحی اثرگذار است.
عسکری پور با بیان این مهم که دلایل این انتقال و جابجایی باید برای اعضای خانواده توضیح داده شود، گفت: مشارکت اعضای خانواده در هر یک از مسائل به طور حتم سازگاری را افزایش و پذیرش تغییر را تقویت می کند.
وی همچنین با تاکید بر اهمیت فرزندپروری افزود: روش تربیت کودکان نیز بر سازگاری و انعطاف پذیری موثر است و بی شک تربیت صحیح خانوادگی به هنگام بروز چالش ها و پذیرش تغییرات، آثار و تبعات مخرب را کاهش می دهد.
گزارش از الهام دربان
