شاه کلید درمان اضافه وزن و چاقی/علت چاقی در قشر آسیب پذیر

چند روز پیش بود که دکتر فریدون عزیزی در مراسم افتتاح پنجمین کنگره پیشگیری و درمان چاقی ایران اعلام کرد:سن ابتلا به عوارض ناشی از چاقی (دیابت و فشارخون) در کشور به حدود 10 تا 19 سال رسیده است و اکنون بیش از 24 میلیون نفر از جمعیت حدود 75 میلیونی ایران مبتلا به اضافه وزن یا چاقی هستند.
 
دکتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و استاد انستیتو تحقیقات تغذیه کشور در گفت وگو با جام جم می گوید:مشغله روزمره باعث شده تا حدود زیادی نظم غذایی افراد بر هم بخورد. این روزها خیلی ها به علت مشغله سر ساعت معمول و در فضایی آرام غذا نمی خورند. وقتی زمان صرف وعده های غذایی نامنظم باشد و به تأخیر بیفتد، افراد سعی می کنند با هر چیزی که در دسترس است گرسنگی شان را رفع کنند. در بیشتر موارد خوردن موادی مثل بیسکویت و کیک و شیرینی که حجم کم و کالری زیاد دارد، به مصرف مقدار زیاد غذا منجر می شود. جالب اینجاست که بیشتر مردم اینها را اصلا غذا در نظر نمی گیرند!
وی با اشاره به وجود این مشکل در بسیاری از کشورهای جهان و تلاش جهانی برای کنترل آن گفته بود:آمارها نشان می دهد هیچ یک از کشورها نتوانسته اند به طور کامل روند چاقی را متوقف کنند، زیرا سبک زندگی افراد تغییر کرده و رژیم غذایی ناسالم بین جوامع افزایش یافته است. آمارهای دیگری نیز حاکی از وجود چاقی در نیمی از مردم کشور است. این در حالی است که به علت رواج شهرنشینی بسیاری از مردم مدام در حال کار و تکاپو هستند و تقریبا زمانی برای استراحت و انباشت بافت چربی در بدن خود ندارند.
 
درمان اضافه وزن
 
مشکل ایرانیان اختلال در نظم غذایی
 
خیلی ها وقتی مشغول صرف غذا هستند، کنترلی روی حجم غذایشان ندارند. این متخصص تغذیه با اشاره به این مشکل می گوید:گاهی می بینیم بعضی ها به علت وجود استرس در محیط و نخوردن غذا در محیط آرام متوجه نیستند چقدر غذا می خورند. از طرف دیگر خیلی ها به علت مشغله ممکن است فرصت نکنند ناهار بخورند و وقتی عصر به منزل می آیند ناهار را با شام یکی می کنند و شب شام مختصری می خورند. در این حالت دریافت کالری در یک وعده ناهار بیش از حد لازم انجام می شود و نسبت به حالتی که همین کالری در طول روز کم کم وارد بدن شود اثر نامطلوبی روی تولید بافت چربی خواهد داشت.
 
علت چاقی در قشر آسیب پذیر
 
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به این که بسیاری از مردم، تغذیه مناسبی در طول شبانه روز ندارند، اما باز هم چاق می شوند، گفت:قشر آسیب پذیر به علت ارزان تر و در دسترس بودن مواد کربوهیدراتی که چگالی مواد غذایی پایین تری در حجم واحد دارند، این مواد را بیشتر مصرف می کنند. کمبود ریزمغذی ها در این گونه مواد موجب پرخوری می شود. این افراد سعی می کنند با بیشتر خوردن نیاز خود را به تأمین مواد غذایی برطرف کنند و طبیعتا در این حالت کالری اضافه دریافت می کنند. این متخصص تغذیه با اشاره به سه ویژگی تناسب، تعادل و تنوع در یک برنامه غذایی می گوید:کفایت تغذیه ای بسیار مهم است. قشر آسیب پذیر چون بیشتر مواد قندی می خورند و به علت رعایت نکردن تنوع غذایی، کمتر سراغ مصرف میوه جات، حبوبات، لبنیات و گوشت می روند، ناخواسته به بیماری های تغذیه ای مبتلا می شوند که شایع ترینش اختلالات وزن است.
 
اهمیت مصرف متعادل غذا در درمان اضافه وزن
 
دکتر نیستانی بر رعایت نظم غذایی تأکید می کند و می گوید:خیلی ها می گویند فرصت غذاخوردن در طول روز نداریم. در حالی که می توانند با خود یک ساندویچ سالم از منزل بیاورند و در مدت کوتاهی میل کنند. همین طور میان وعده به صورت میوه همراه خود داشته باشند. این کار را خود من هم می کنم! رعایت نظم غذایی یک اصل است. دومین نکته محتوای غذایی است که مصرف می کنند؛ طبیعتا غذاهایی که در مقدار زیادی روغن به صورت غوطه ور طبخ شده ـ مثل انواع مرغ سوخاری، پیراشکی، فلافل و سیب زمینی سرخ کرده ـ هم کالری خیلی زیادی دارند و هم نوع چربی آنها خیلی بد است و باید در کمترین مقدار ممکن مصرف شوند.
 
درمان اضافه وزن آنهایی که آب می خورند و چاق می شوند!
 
درمان اضافه وزن
درمان اضافه وزن و چاقی افرادی که با آب هم چاق می شوند
 چرا خیلی ها می گویند ما حتی آب هم بخوریم چاق می شویم؟ دکتر نیستانی پاسخ می دهد:تردیدی نیست که بعضی ها در قبال دریافت کالری غذا دستگاه چربی سازی شان بهتر کار می کند و اتلاف انرژی ندارند. برخی هم بازده انرژی پایینی دارند و وقتی کالری اضافی دریافت می کنند، بخش زیادی از آن را به صورت گرما به محیط برمی گردانند. افرادی که مستعد چاقی هستند، یعنی نیاز کمتری به دریافت کالری دارند. این افراد نباید خود را با اطرافیان و دیگر اعضای خانواده مقایسه کنند، زیرا هر کس نیاز تغذیه ای خاص خود را دارد.
 
در درمان اضافه وزن و چاقی رژیم غذایی یعنی گرسنگی؟
 دکتر نیستانی می گوید:برنامه غذایی که به بروز گرسنگی مفرط، سردرد، عصبی شدن، بدحالی و ناتوانی در انجام امور روزمره منجر شود، قطعا برنامه غذایی علمی نیست. هر فردی که رژیم غذایی فعلی اش از یک برنامه غذایی سالم فاصله داشته باشد، در این صورت بازگشتش به جاده سلامت بیشتر طول می کشد و کمی سخت تر است. البته این سختی بیشتر ناشی از چشم پوشی از هوس های غذایی است که البته این هم نسبی است. وی در پایان یادآور شد:در افرادی که چاق نیستند، ولی تغییرات وزن به میزان 5 درصد در شش ماه گذشته داشته اند و همین طور افرادی که از 20 سالگی فاصله گرفته اند و از آن زمان وزن تغییر کرده و چاق نیستند، اما در آزمایش ها تغییرات متابولیسم را می بینند (مثلا قند و چربی شان در حد مرز بیشینه است، یا اندکی از مرز عبور کرده) حتما به مشاوره تغذیه ای نیاز دارند.